Jeszcze nie wszyscy podatnicy VAT wiedzą, że mogą sprawdzić dłużnika online. Bez żadnych zaświadczeń i opłat dla fiskusa.

Wygląda na to, że przedsiębiorcy mają o jeden poważny problem mniej. Już nie muszą sami dociekać, jakim statusem dla potrzeb rozliczeń podatku od towarów i usług (VAT) legitymują się w danej chwili ich kontrahenci.

Służy do tego specjalne narzędzie, dostępne od niedawna na Portalu Podatkowym — systemie teleinformatycznym administracji podatkowej, wchodzącym w skład serwisu Ministerstwa Finansów (MF). To niewątpliwe ułatwienie dla firm, które np. korzystają z tzw. ulgi na złe długi. Jednak nie wszyscy o nim wiedzą.
Ulga z czynnym podatnikiem
Jak pisaliśmy wielokrotnie, ulga na złe długi przysługuje przedsiębiorcom podlegającym VAT, którzy nie mogą doczekać się zapłaty od odbiorców swoich towarów i usług. Mimo braku należności muszą jednak odprowadzić podatek od wystawionych im faktur. Odzyskać go mogą, dopiero gdy minie 150 dni od terminu, w którym kontrahenci mieli obowiązek uregulować płatność. Mają wówczas prawo pomniejszyć VAT o wcześniej zapłacony.
Nie jest to jednak zwykła formalność, nie zawsze też korekta podatku jest uwzględniona przez urząd skarbowy. Przedsiębiorca może skorzystać z ulgi, pod warunkiem że dłużnik jest podatnikiem VAT, ale czynnym, nie biernym, zwanym też zwolnionym. Nie może to być zatem podatnik, który korzysta ze zwolnienia podmiotowego od VAT przewidzianego dla drobnych przedsiębiorców, ani wykonujący wyłącznie czynności zwolnione przedmiotowo od tego podatku.
Deklaracja z korektą i załącznikiem
O korekcie podatku w związku z ulgą na złe długi podatnik powiadamia urząd skarbowy w deklaracji VAT-7. Musi wtedy dołączyć do niej VAT-ZD. Jest to zawiadomienie o skorygowaniu podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego. W tym załączniku, w tabeli B, przedsiębiorca wskazuje dłużnika, podaje jego NIP, numer nieopłaconej faktury, datę upływu terminu na uregulowanie należności oraz kwoty korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego.
Wierzyciel musi to sprawdzić w chwili, gdy planuje skorygować VAT w związku z nieściągalną należnością od kontrahenta. To wynika z art. 89a ust. 2 ustawy VAT.
— Zgodnie z tym przepisem podatnik powinien m.in. być w stanie wykazać, że dokonał dostawy na rzecz podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, który ponadto nie znajduje się w stanie upadłości lub likwidacji — wyjaśnia Mariusz Aleksandrowicz, doradca podatkowy, radca prawny, wspólnik odpowiedzialny za Departament Prawa Podatkowego w kancelarii FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz. Ustawa nie wymaga przy tym przedstawiania jakichkolwiek dokumentów na potwierdzenie, że zostały spełnione warunki do skorzystania z ulgi.
— Podatnik nie musi też składać wniosku o potwierdzenie statusu dłużnika ani uzyskiwać w tym celu innych potwierdzeń czy gromadzić wydań Monitora Sądowego i Gospodarczego. Jednak powinien mieć świadomość, że organ podatkowy zweryfikuje dane o kontrahencie i potencjalnie zakwestionuje korektę podatku przez przedsiębiorcę, jeżeli jego odbiorca nie figuruje w rejestrze podatników albo znajduje się w stanie upadłości lub likwidacji — zwraca uwagę Mariusz Aleksandrowicz.