Izba Skarbowa w Szczecinie odpowiedziała "DGP"
Podatnik, osiągający dochody z pochodnych instrumentów finansowych zarówno na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, jak i poza jej granicami, łączy te dochody i oblicza podatek od łącznej sumy dochodów, o ile umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowi inaczej. Przychód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych (udziałów w spółkach mających osobowość prawną) powstaje w momencie przeniesienia własności papierów wartościowych (udziałów) na kupującego, zatem przychodem są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, natomiast przychód z odpłatnego zbycia oraz z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych powstaje w momencie realizacji tych praw. Po zakończeniu roku podatkowego podatnik mający miejsce zamieszkania na terytorium Polski jest obowiązany w zeznaniu podatkowym PIT-38 wykazać dochody/straty kapitałowe powstałe w Polsce i poza jej granicami, jeśli umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowi inaczej. Osiągnięcie za granicą dochodu z tytułu odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną, odpłatnego zbycia papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z pochodnych instrumentów finansowych powoduje konieczność wypełnienia ponadto informacji PIT/ZG oddzielnie dla każdego państwa źródła.
Dochód uzyskany z kapitałów pieniężnych można obniżyć o wysokość straty z tego samego tytułu w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. kwoty tej straty. Pomniejszenia dokonuje się do wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym.
Przy ustalaniu dochodu można uwzględnić wszelkie wydatki poniesione w celu uzyskania konkretnego przychodu, które nie zostały wyłączone art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu, natomiast koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.
Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że podatnik powinien w zeznaniu PIT-38 za rok 2008 wykazać stratę w kwocie 10 tys. zł. Nie miał przy tym obowiązku załączenia informacji PIT/ZG, która nie obejmuje strat. Podatnik może w rozliczeniu za 2010 rok pomniejszyć dochód o maksymalnie 50 proc. poniesionej straty, ale nie więcej niż o osiągnięty dochód 4 tys. zł. W latach następnych, tj. do roku 2013, podatnik będzie mógł odliczyć pozostałą stratę (maksymalnie 50 proc. w jednym roku), pod warunkiem osiągnięcia dochodu z tego samego źródła.
Ekspert radzi
Marta Ignasiak, doradca podatkowy w Kancelarii FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz
Zakładając, że w 2008 roku podatnik nie prowadził działalności gospodarczej o charakterze finansowo-inwestycyjnym oraz miał miejsce zamieszkania na terytorium kraju, zyski osiągnięte za pośrednictwem zagranicznej platformy internetowej podlegały opodatkowaniu w Polsce. Z tego względu również rozpoznane straty należało wykazać w składanym w kraju zeznaniu podatkowym.
Czytelnik inwestował w kontrakty terminowe na metale szlachetne, które w roku 2008 uznawane były za pochodne instrumenty towarowe i spełniały definicję "instrumentu pochodnego" z art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawy o PIT).
Przepis ten stanowi, że za pochodne instrumenty finansowe uważa się instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. Z kolei w tym przepisie określono, jakie rodzaje instrumentów finansowych uważa się za instrumenty pochodne. Przykładowo, zaliczono do nich niebędące papierami wartościowymi:
- tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,
- instrumenty rynku pieniężnego,
- opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,
- niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
- instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
- inne określone w przepisie.
W konsekwencji dochody z odpłatnego zbycia takich instrumentów lub realizacji praw z nich wynikających podlegały opodatkowaniu na zasadach przewidzianych w art. 30b ustawy o PIT. Stąd, na podstawie art. 45 ust. 1a ustawy o PIT, do 30 kwietnia 2009 roku konieczne było złożenie zeznania PIT-38 o wysokości osiągniętego z tego tytułu dochodu / poniesionej straty - tj. zeznanie PIT-38 (wersja 5).
Przychody i koszty związane z inwestycjami w pochodne instrumenty towarowe dokonywane bez pośrednictwa polskiego płatnika należało wykazać w części C poz. 23 (przychody) i 24 (koszty). Jednocześnie brak jest jednoznacznych wytycznych, w jaki sposób takie koszty i przychody ustalić. W przypadku pochodnych instrumentów towarowych za uzasadnione można uznać rozpoznawanie wyników na operacjach odpowiednio jako przychodów albo kosztów podatkowych.
Zgodnie z art. 17 ust. 1b ustawy o PIT przychody z inwestycji w instrumenty pochodne powstają w momencie realizacji praw, bez względu na wpływy i wypływy środków pieniężnych. W roku 2008 należało taki przychód przeliczyć na złote przy zastosowaniu kursu kupna walut ogłaszanego przez bank, z którego czytelnik korzystał. Przeliczenia kosztów należało dokonać zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT - po kursie średnim NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu. Należy pamiętać, że zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38a ustawy o PIT uiszczone premie opcyjnie staną się kosztem dopiero w momencie zbycia lub realizacji instrumentu. W podsumowaniu, w rubryce 27 i 28, czytelnik powinien był zadeklarować sumarycznie osiągnięty dochód (stratę).
W przypadku gdy w roku 2008 czytelnik osiągnął jedynie straty i nie zapłacił za granicą lokalnego podatku dochodowego, nie powstał obowiązek wypełniania informacji PIT/ZG (w rubryce 65 zeznania PIT-38 można wpisać zero).
W art. 9 ust. 6 w zw. z ust. 3a ustawy o PIT przewidziano możliwość rozliczania strat z roku 2008 z zyskami osiągniętymi w kolejno następujących 5 latach podatkowych (tj. w przypadku czytelnika z dochodami z kapitałów pieniężnych osiągniętymi do roku 2013). Wielkość obniżenia w żadnym z tych lat nie może jednak przekroczyć 50 proc. kwoty tej straty. Czytelnik ma zatem prawo pomniejszyć dochody uzyskane w 2010 roku ze zbycia udziałów w spółkach kapitałowych i papierów wartościowych o poniesione (i zadeklarowane) straty z 2008 wynikające z odpłatnego zbycia i realizacji zagranicznych instrumentów pochodnych. Rozliczenia strat należy dokonać w zeznaniu PIT-38 (wersja 6), gdzie w rubryce 29 wpisujemy kwotę nie wyższą niż 50 proc. straty zadeklarowanej w roku 2008 i nie wyższą niż osiągnięty w 2010 roku dochód z kapitałów pieniężnych.
Oprac. Łukasz Zalewski
Podstawa prawna
Art. 3a, art. 5a pkt 13, art. 9 ust. 6, art. 17 ust. 1b, art. 22 ust. 1, art. 23 ust. 1, art. 23 ust. 1 pkt 38a, art. 45 ust. 1a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm.).