Z WOKANDY
Zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej podlega opodatkowaniu jako przychód z praw majątkowych. Odpowiada on cenie określonej w umowie sprzedaży
Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z 10 sierpnia 2016 r. (I SA/Sz 493/16).
Stan faktyczny
W listopadzie 2015 r. podatnik złożył wniosek o wykładnię ustawy o PIT w zakresie m.in. ustalenia przychodów z tytułu odpłatnego zbycia ogółu praw udziałowych w spółce osobowej. Wyjaśnił, że prowadzi działalność gospodarczą polegającą na udzielaniu pożyczek osobom fizycznym na zasadach określonych przepisami ustawy o kredycie konsumenckim. W związku z wchodzącą w życie 11 marca 2016 r. nowelą ustawy o kredycie konsumenckim, wprowadzającą wymóg prowadzenia tego rodzaju działalności przez spółki kapitałowe, nie będzie kontynuował prowadzenia firmy. Zauważył jednak, że po zakończeniu udzielania pożyczek konsumentom będą mu przysługiwały wierzytelności wynikające z zawartych wcześniej umów. Dlatego rozważa utworzenie spółki osobowej (komandytowej lub jawnej), celem prowadzenia działalności polegającej na ściąganiu wierzytelności wynikających z umów pożyczek, które zawarł z konsumentami, w ramach działalności gospodarczej prowadzonej jako osoba fizyczna. Wierzytelności wniesie do nowo tworzonej spółki osobowej tytułem wkładu. Kapitał zaangażowany na udzielenie pożyczek nie jest przez niego zaliczany do kosztów. Wierzytelności z umów pożyczek, które przed dniem wniesienia ich do spółki osobowej zostały wypowiedziane, zostaną wycenione na podstawie oceny prawdopodobieństwa ich ściągalności. Ponieważ działalność spółki osobowej ma mieć charakter epizodyczny i sprowadzać się tylko do windykacji wierzytelności, podatnik zakłada, że może w przyszłości zbyć ogół przysługujących mu praw udziałowych w spółce osobowej (jawnej lub komandytowej). Zapytał czy przychód z tytułu odpłatnego zbycia ogółu praw udziałowych przysługujących w spółce osobowej jest równy ustalonej w umowie z nabywcą cenie, pomniejszonej o koszty zbycia. Sam uważał. że tak. Fiskus odpowiedział jednak, że należności otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika z tytułu zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej (jawnej lub komandytowej) będą podlegały opodatkowaniu PIT jako przychód z praw majątkowych. Przychód ten odpowiadać będzie cenie określonej w umowie sprzedaży.
Rozstrzygnięcie
Racji skarżącemu nie przyznał też Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie. W jego ocenie fiskus prawidłowo przyjął, że udział w spółce osobowej (jawnej lub komandytowej) należy zakwalifikować do praw majątkowych, z którymi związany jest stosunek członkostwa w tej spółce. Zdaniem WSA przychodem z praw majątkowych będzie każdy przychód, którego bezpośrednim źródłem jest prawo majątkowe, nawet jeśli prawo to nie zostało w sposób wyraźny wskazane w ustawie. Nie zmienia tego okoliczność, że w prawie podatkowym przychody wspólników z udziału w spółce osobowej, prowadzącej działalność gospodarczą, uznaje się za przychody z działalności. Sąd nie zgodził się, że instytucja przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej powinna być traktowana identycznie jak jego wystąpienie z tej spółki. W konsekwencji nie miał wątpliwości, że zbycie przez skarżącego ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej będzie podlegać opodatkowaniu PIT jako przychód z praw majątkowych. Przychód ten będzie odpowiadać cenie określonej w umowie sprzedaży. Dochodem podlegającym opodatkowaniu będzie różnica pomiędzy kwotą uzyskaną ze zbycia ogółu praw i obowiązków a wartością wkładu wniesionego do spółki określonej w akcie notarialnym. Dochód z tego źródła będzie podlegał kumulacji z dochodami z innych źródeł, opodatkowanymi na tzw. zasadach ogólnych, czyli według skali, uzyskanymi w ciągu roku podatkowego.
ZDANIEM EKSPERTA
Marta Ignasiak doradca podatkowy w FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz
Spór rozstrzygnięty komentowanym wyrokiem dotyczył ustalenia czy przychód z odpłatnego zbycia ogółu praw udziałowych w spółce osobowej należy kwalifikować jako przychód ze zbycia prawa majątkowego czy z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Pytanie wnioskodawcy dotyczyło co prawda źródła przychodu i sposobu jego ustalenia, ale to mogło mieć faktyczny wpływ na stosowaną stawkę podatkową. Z przepisów wynika, że o przychodzie z działalności gospodarczej można mówić jedynie wtedy, gdy nie będzie on zaliczany do innych kategorii źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ustawy o PIT. Moim zdaniem nie należy tego zastrzeżenia rozumieć jako konieczność automatycznego wyłączenia z dochodu osiąganego w ramach spółki osobowej każdego wymienionego w tym przepisie przysporzenia, np. przychodów z najmu, przychodów z operacji finansowych czy z odpłatnego zbycia nieruchomości, jeżeli są one związane z prowadzoną działalnością. Niemniej w omawianym przypadku należało odróżnić przychód ze zbycia praw majątkowych osiągany za pośrednictwem spółki w wykonywaniu działalności gospodarczej (np. osiągany w związku ze sprzedażą przez spółkę wierzytelności pożyczkowych) od przychodu ze zbycia przez wspólnika całości praw udziałowych w takiej spółce. W tym zakresie należy się zgodzić ze stanowiskiem sądu, że ten ostatni przychód należy opodatkować odmiennie niż dochody osiągane z działalności gospodarczej. Przychód ten jest bowiem powiązany z osobą wspólnika, a nie ze spółką i nie ma związku z prowadzoną za pośrednictwem tej spółki działalnością gospodarczą. Zbycie praw w spółce osobowej powinno zatem zostać zakwalifikowane do źródła „kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych.