Tarcza antykryzysowa: zmiany terminów podatkowych
Fakty
Ustawą z dnia 31 marca 2020 r. („ustawa COVID-19”) dokonano przedłużenia terminów na wykonanie niektórych obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego.
Przedłużono terminy wykonania następujących obowiązków:
- wpłaty zaliczek na podatek od wynagrodzeń pracowników pobranych w marcu i w kwietniu 2020 r. – do dnia 1 czerwca 2020 r.,
- złożenia informacji o cenach transferowych przez podmioty powiązane, których rok podatkowy zaczął się po 31 grudnia 2018 r. i zakończył się przed 31 grudnia 2019 r. – do dnia 30 września 2020 r.,
- złożenia zawiadomienia o dokonaniu zapłaty na inny rachunek bankowy kontrahenta niż podany na „białej liście” podatników VAT – do 14 dni od dnia zlecenia przelewu,
- zapłaty podatku od przychodów z budynków za miesiące marzec-maj 2020 r. – do dnia 20 lipca 2020 r. przy spełnieniu warunków określonych w ustawie COVID-19.
Ponadto został zawieszony bieg następujących terminów:
- przewidzianych dla wypełniania obowiązków związanych ze schematami podatkowymi – od dnia 31 marca 2020 r. do dnia odwołania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, jednak nie dłużej niż do dnia 30 czerwca 2020 r.,
- procesowych i sądowych m. in. w postępowaniach podatkowych, kontrolach podatkowych, kontrolach celno-skarbowych, w postępowaniach karnych skarbowych oraz w postępowaniach sądowych, w tym sądowo-administracyjnych – w okresie stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego ogłoszonego z powodu COVID.
W odniesieniu do osób fizycznych wprowadzono ponadto specjalną regulację, zgodnie z którą złożenie zeznania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2019 r. po terminie, lecz nie później niż do dnia 31 maja 2020 r. i wpłacenie w tym terminie należnego podatku jest traktowane jako złożenie skutecznego czynnego żalu.
Oznacza to, że osoba, która do dnia 31 maja 2020 r. złoży zeznanie w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2019 r. i wpłaci należny podatek nie będzie podlegać odpowiedzialności karnoskarbowej za brak złożenia zeznania i brak wpłacenia podatku w terminie.
Oprócz powyższego przedłużono o 3 miesiące termin wydania interpretacji indywidualnych w przypadku wniosków o wydanie interpretacji złożonych i nierozpatrzonych do dnia wejścia w życie ustawy COVID-19, tj. do dnia 31 marca 2020 r. oraz wniosków złożonych od dnia wejścia w życie tej ustawy do dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19. Minister Finansów może w drodze rozporządzenia przedłużyć termin wydania tych interpretacji o dalsze okresy, jednak nie dłużej niż o trzy miesiące.
Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie przedłużenia terminu do złożenia zeznania o wysokości dochodu osiągniętego (straty poniesionej) i wpłaty należnego podatku przez podatników podatku dochodowego od osób prawnych przedłużono natomiast złożenie deklaracji CIT-8 i wpłaty należnego podatku za rok podatkowy, który zakończył się w okresie od dnia 01 grudnia 2019 r. do dnia 31 stycznia 2020 r. W przypadku większości podatników nowy termin został wyznaczony na 31 maja 2020 r., zaś dla podmiotów osiągających we wspomnianym roku podatkowym wyłącznie przychody wolne od podatku lub przychody z których co najmniej 80% przychodów stanowią przychody z działalności pożytku publicznego termin złożenia deklaracji przypada na 31 lipca 2020 r.
Komentarze
Poniżej omówione zostały wprowadzone zmiany.
Przedłużenie terminu zapłaty przez płatnika zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, pobranych w marcu i kwietniu 2020 r. - dotyczyć będzie tylko tych pracodawców, którzy ponieśli negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu rozprzestrzeniania się COVID-19.
Na tych samych zasadach termin zapłaty zaliczek na podatek przedłużony został dla płatników, którzy wypłacają osobom fizycznym wynagrodzenia na podstawie umów cywilnoprawnych (zlecenie, dzieło), a także z tytułu praw autorskich i praw pokrewnych.
Wspomniane rozwiązanie pozwoli zwiększyć płynność finansową podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w okresie, w którym ich sytuacja ekonomiczna w związku z epidemią uległa lub ulegnie pogorszeniu. Okres odroczenia jest jednak bardzo krótki, a w przypadku zaliczki na podatek za kwiecień 2020 r. wynosi tylko nieco ponad miesiąc. Okres ten może być niewystarczający, aby sytuacja ekonomiczna płatnika polepszyła się na tyle, aby mógł zapłacić należne zaliczki na podatek za osoby zatrudnione. Problematyczne też niekiedy może być wykazanie, że pracodawca poniósł negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu rozprzestrzeniania się COVID-19. W przypadku zaistnienia sporu w tym zakresie pomiędzy płatnikami a organami podatkowymi, te ostatnie uznają, że zaliczki na podatek nie zostały zapłacone w terminie i zaliczą zapłacone kwoty proporcjonalnie na poczet zaległości podatkowych z tytułu nieterminowo zapłaconych zaliczek na podatek oraz odsetek za zwłokę od tych zaległości.
Przedłużenie terminu zapłaty podatku od przychodów z budynków za miesiące marzec-maj 2020 r.
Ustawą COVID-19 termin zapłaty podatku od przychodów z budynków za miesiące marzec–maj 2020 r. przedłużony został do dnia 20 lipca 2020 r. Przedłużenie znajdzie zastosowanie pod warunkiem, że w okresie marzec-maj 2020 r. podatnik będzie spełniał łącznie następujące warunki:
- poniesie w danym miesiącu negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19;
- uzyskane przez niego w danym miesiącu przychody określane na zasadach ogólnych są niższe o co najmniej 50% w stosunku do analogicznego miesiąca poprzedniego roku podatkowego, a w przypadku podatnika, który rozpoczął prowadzenie działalności w 2019 r. – w stosunku do uzyskanych w tym roku średnich przychodów, określanych na zasadach ogólnych; przez średnie przychody rozumieć należy kwotę stanowiącą iloraz przychodów określanych na zasadach ogólnych uzyskanych w roku, w którym podatnik rozpoczął prowadzenie działalności, i liczby miesięcy, w których była prowadzona ta działalność.
Drugiego z wymienionych warunków nie stosuje się do podatników, którzy:
- stosowali w 2019 r. formę opodatkowania, w przypadku której nie ustala się przychodów;
- rozpoczęli prowadzenie działalności w ostatnim kwartale 2019 r. i nie uzyskali w tym okresie przychodów określanych na zasadach ogólnych;
- rozpoczęli prowadzenie działalności w 2020 r.
Jakkolwiek brak obowiązku płacenia podatku od przychodów z budynków w okresie epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego należy uznać za słuszne, to wydaje się, że ulga w zapłacie podatku wprowadzona ustawą COVID-19 jest niewystarczająca. Po pierwsze wprowadzono jedynie odroczenie płatności podatku, a nie zwolnienie z podatku lub obniżenie stawki. Po drugie okres odroczenia jest bardzo krótki. W przypadku podatku za maj 2020 r. obowiązek zapłaty podatku został odroczony tylko o miesiąc. Okres ten może okazać się niewystarczający dla odbudowy płynności finansowej podmiotów, które swoje przychody uzyskują z działalności polegającej na wynajmie budynków i ich części. Również w przypadku tej ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych podatnik będzie musiał w przypadku ewentualnej kontroli podatkowej wykazać, że poniósł negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19, w wyniku czego może dochodzić do sporów z organami podatkowymi.
Zawieszenie biegu terminów wypełniania obowiązków dotyczących schematów podatkowych (MDR)
Okres zawieszenia tych terminów rozpoczął się dnia 31 marca 2020 r. i będzie trwał do dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19, jednak nie dłużej niż do 30 czerwca 2020 r. Czynności dokonane w okresie zawieszenia ww. terminów przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, promotorów, korzystających i wspomagających będą skuteczne.
Należy tu zwrócić uwagę, że zawieszenie dotyczy terminów dotyczących każdego rodzaju schematów: transgranicznych i krajowych, standaryzowanych i niestandaryzowanych.
Ponadto chodzi o wszelkie terminy związane ze schematami podatkowymi. Nie tylko o zgłoszenie informacji o schemacie, lecz również o takie czynności jak:
- powiadomienie Szefa KAS dotyczące poinformowania korzystającego przez promotora związanego tajemnicą zawodową o tym, że uzgodnienie stanowi schemat podatkowy podlegający zgłoszeniu;
- powiadomienie Szefa KAS dotyczące poinformowania korzystającego lub promotora zlecających czynności przez wspomagającego związanego tajemnicą zawodową o tym, że uzgodnienie stanowi schemat podatkowy podlegający zgłoszeniu;
- wystąpienie przez wspomagającego do korzystającego lub promotora o potwierdzenie, że dane uzgodnienie nie stanowi schematu podatkowego oraz powiadomienie Szefa KAS o tym wystąpieniu;
- przekazanie przez korzystającego Szefowi KAS informacji o uzyskaniu w danym okresie korzyści ze schematu podatkowego lub o dokonaniu czynności dotyczących tego schematu;
- przekazanie przez promotora lub wspomagającego Szefowi KAS informacji o udostępnieniu schematu podatkowego standaryzowanego innemu podmiotowi.
Wprowadzoną zmianę należy ocenić pozytywnie. W razie potrzeby ustawodawca powinien jednak zdecydować się na dalsze zawieszenie terminów. Po upływie okresu zawieszenia terminy będą biec dalej.
Zawieszenie biegu terminów sądowych i procesowych
W przypadku postępowań prowadzonych przez organy podatkowe zawieszenie biegu terminów w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii COVID-19 nie powoduje zawieszenia lub wstrzymania postępowań ani kontroli podatkowych ani celno-skarbowych, jak również postępowań karnych skarbowych. Postępowania przed organami mogą być wszczynane, a wszczęte mogą się toczyć. Przepisy bowiem stanowią, że czynności dokonane w ww. okresie są skuteczne.
W okresie epidemii lub zagrożenia epidemicznego nie można natomiast przeprowadzać rozpraw ani posiedzeń jawnych, co ma istotny wpływ na funkcjonowanie sądów.
Ustawa COVID-19 usuwa możliwość wyciągnięcia wobec organów negatywnych konsekwencji związanych z bezczynnością lub nieterminowym działaniem.
W okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID, strona, uczestnik postępowania, kontrolowany i ich kontrahent są obowiązani, na żądanie organu prowadzącego odpowiednio postępowanie lub kontrolę, w wyznaczonym przez ten organ terminie, do dokonania czynności określonej w tym żądaniu, jeżeli:
- wymaga tego interes publiczny lub ważny interes strony albo kontrolowanego – w przypadku postępowań podatkowych, kontroli podatkowych, kontroli celno-skarbowych i postępowań karnych skarbowych;
- niepodjęcie czynności mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzi lub zwierząt, poważną szkodę dla interesu społecznego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną – w przypadku postępowań sądowych.
Po upływie okresu zawieszenia terminy procesowe i sądowe będą biec dalej.
Brak odpowiedzialności karnoskarbowej w przypadku opóźnienia w rozliczeniu PIT za 2019 r.
Wprowadzona regulacja ogranicza się jedynie do wykluczenia odpowiedzialności karnoskarbowej za nieterminowe złożenie zeznania podatkowego. Nie jest to przedłużenie terminu do zapłaty podatku. Podatnik poniesie zatem pozostałe konsekwencje braku zapłaty należnego podatku w terminie, tj. podatek niezapłacony do dnia 30 kwietnia 2020 r. będzie stanowił zaległość podatkową, od której naliczane będą odsetki za zwłokę. Zapłata samej kwoty podatku spowoduje, zgodnie z obowiązującymi przepisami Ordynacji podatkowej, zaliczenie jej proporcjonalnie na poczet zaległości podatkowej i na poczet odsetek. Podatnikowi w dalszym ciągu pozostanie wówczas do zapłaty część zaległości podatkowej.
Ponadto nie przystosowano systemu informatycznego w ramach usługi „Twój e-PIT” do składania zeznań podatkowych po dniu 30 kwietnia 2020 r. W przypadku braku odrzucenia przygotowanego zeznania lub braku wcześniejszego samodzielnego złożenia zeznania podatek zostanie samoczynnie rozliczony wraz upływem dnia 30 kwietnia 2020 r.
Żadna regulacja nie przedłuża obecnie terminu do złożenia deklaracji i zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych za 2019 r. Minister Finansów zapowiedział przedłużenie terminów do rozliczenia tego podatku. Jeżeli zostanie wydany odpowiedni akt prawny, wówczas regulacja wyłączająca odpowiedzialność karnoskarbową straci swój sens, gdyż złożenie zeznania i zapłata należnego podatku za 2019 r. po dniu 30 kwietnia 2020 nie będzie już czynem zabronionym, za który miałyby grozić sankcje karnoskarbowe.
Przedłużenie terminów do wydania interpretacji
Przedłużenie terminów do wydania interpretacji uzasadnione zostało tym, że dochowanie 3-miesięcznego terminu podczas stanu epidemii może być utrudnione. Podatnicy i płatnicy będą jednak pozostawać w niepewności co do rozumienia przepisów prawa podatkowego i ich stosowania. Negatywne skutki niewłaściwego zastosowania przepisów będą natomiast szczególnie dotkliwie odczuwalne wobec pogorszenia się sytuacji ekonomicznej przedsiębiorców wskutek epidemii COVID-19.
Przedłużenie terminów do złożenia deklaracji CIT-8
Przedłużenie terminów złożenia zeznań rocznych w podatku dochodowym od osób prawnych stanowi ułatwienie dla podatników, których działalność została ograniczona lub wstrzymana w związku z epidemią COVID-19. Podatnicy ci oprócz trudności ekonomicznej mierzą się również problemami natury organizacyjnej, które stanowią dla nich przeszkodę w wypełnianiu niektórych obowiązków nałożonych przepisami prawa podatkowego. Przedłużenie terminu może umożliwić lub ułatwić wykonanie tych obowiązków. Należy jednak wskazać, że w przypadku podatników, których rok podatkowy kończy się dnia 31 stycznia 2020 r. przedłużenie terminu nastąpiło jedynie o miesiąc, co może okazać się niewystarczające.
Analiza
Przyczyny wprowadzenia wspomnianych wyżej zmian są zrozumiałe. Epidemia COVID-19 może bowiem spowodować istotny spadek obrotów po stronie przedsiębiorstw, co niewątpliwie jest główną przyczyną wprowadzenia ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych dla płatników w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz dla podatników podatku od przychodów z budynków.
Wspomniane zmiany, choć idące naprzeciw potrzebom ekonomicznym, nie zostały dokonane w zakresie, który pozwoliłby przedsiębiorcom odbudować swój potencjał po ustaniu stanu epidemii i zagrożenia epidemicznego. To samo dotyczy przedłużenia terminu do złożenia deklaracji CIT-8 i zapłaty należnego podatku dochodowego od osób prawnych za 2019 r.
Z uwagi na trudności spowodowane epidemią dochowanie obowiązków sprawozdawczych może również napotkać na przeszkody. Dlatego też zrozumiałe jest, że ustawodawca zdecydował się zawiesić terminy dotyczące schematów podatkowych oraz przedłużyć niektórym podatnikom termin złożenia informacji o cenach transferowych.
Ustawodawca ponadto zdecydował się zawiesić bieg terminów procesowych i sądowych (również w zakresie spraw podatkowych).
Ponieważ przedłużony został termin wydania interpretacji indywidualnych, podatnicy oczekujący na ich wydanie będą musieli albo wstrzymać się z niektórymi działaniami, albo ryzykować możliwość zakwestionowania rozliczeń przez organy podatkowe w przyszłości.