Sprzedaż towarów dokonywana poza działalnością gospodarczą podlega opodatkowaniu PCC. Zgodnie z art. 4 i 7 ustawy o PCC obowiązek zapłaty podatku według stawki 2 proc. (ruchomości, nieruchomości i prawa na nieruchomościach) lub 1 proc. (inne prawa majątkowe) ciąży na nabywcy (kupującym). W art. 2 pkt 4 ustawy o PCC wprowadzono wyłączenie z podatku dla niektórych czynności cywilnoprawnych, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana VAT lub zwolniona z tego podatku. Ustalając, czy nabywca samochodu zobowiązany będzie do zapłaty podatku, należy zatem rozważyć, czy transakcja taka podlegać będzie VAT (czyli będzie opodatkowana lub zwolniona z tego podatku na podstawie przepisów ustawy o VAT), w szczególności czy podmiotem zobowiązanym do zapłaty VAT będzie sprzedawca lub nabywca używanej rzeczy.
Sprzedaż samochodu prywatnego, który nigdy nie był wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej, co do zasady nie podlega opodatkowaniu VAT. Opodatkowaniu tym podatkiem podlegają bowiem czynności określone w art. 5 ust. 1 ustawy VAT (m.in. przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel), o ile zostaną dokonane przez podmioty wymienione w art. 15 - 18 ustawy o VAT (m.in. podmioty wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą). W związku z tym sprzedawca, który działalności gospodarczej nie prowadzi, w ogóle nie podlega VAT z tytułu sprzedaży prywatnego samochodu. Nie może on zatem zostać uznany za stronę, która z tytułu zawarcia umowy sprzedaży będzie opodatkowana lub zwolniona z VAT.
Co do zasady również nabywca samochodu nie będzie mógł zostać uznany za taką stronę. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT jedynym przypadkiem, w którym nabycie używanego samochodu mogłoby podlegać opodatkowaniu VAT, jest nabycie go z zagranicy od podmiotu zarejestrowanego jako podatnik VAT (tzw. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów). W przypadku gdy transakcja dokonywana będzie pomiędzy podmiotami krajowymi, na kupującym nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w VAT. Podmiot ten nie dokonuje bowiem ani odpłatnej dostawy towaru, ani nie świadczy na rzecz sprzedawcy odpłatnej usługi.
W konsekwencji transakcja sprzedaży samochodu dokonana między nie-przedsiębiorcą jako sprzedającym a przedsiębiorcą jako kupującym nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT, lecz PCC. Obowiązek zapłaty PCC ciążyć będzie na nabywcy.
Co istotne, dla przedsiębiorcy, który nabywa samochód na cele prowadzonej działalności gospodarczej, zapłacony PCC może stanowić koszt uzyskania przychodu. W tym zakresie zastosowanie znajdzie art. 22 ust. 1 ustawy o PIT w związku z brakiem wyłączeń w treści art. 23 tej ustawy.
Oprac. Przemysław Molik
Podstawa prawna
Art. 2 pkt 4, art. 4 i 7 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 68, poz. 450 z późn. zm.).
Art. 5 ust. 1, art. 15 - 18 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
Art. 22 ust. 1, art. 23 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm.).
Marta Ignasiak
doradca podatkowy w Kancelarii FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz