Część organów i sądów twierdzi, że dywidenda przekazana udziałowcom w odroczonym terminie jest nieodpłatnym świadczeniem dla spółki. Brak jednolitego stanowiska utrudnia podejmowanie decyzji.
Czy dywidenda wypłacona w odroczonym terminie lub wypłacana w ratach jest do momentu pełnej wypłaty nieodpłatnym świadczeniem dla wypłacającej ją spółki i czy powinna jako taka zostać opodatkowana? - pyta czytelnik.
Mimo wielu stanowisk organów podatkowych na ten temat oraz wielu orzeczeń sądów administracyjnych kwestia poruszona w pytaniu nie została jednoznacznie rozstrzygnięta.
Problem sprowadza się do pytania, czy spółka kapitałowa, która przynosi zyski, ma prawo dysponować kapitałem wynikającym z tego zysku w sposób nieodpłatny do momentu wypłaty dywidendy, czy może jednak takie dysponowanie do tego momentu wiąże się z konsekwencjami podatkowymi oraz możliwością zgłoszenia roszczeń o odsetki ze strony wspólników.
Co wynika z kodeksu
Kodeks spółek handlowych wskazuje w art. 191 § 1, że wspólnicy uczestniczą w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonego do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Oznacza to, że aby zysk mógł zostać podzielony między wspólników, musi on przede wszystkim wynikać ze sprawozdania finansowego oraz musi zostać podjęta decyzja o jego podziale. Należy zatem uznać, że dopóki wspólnicy poprzez uchwałę nie zdecydują o podziale takiego zysku, dopóty zysk pozostaje w dyspozycji spółki. Jednak zdaniem niektórych organów podatkowych takie podejście jest błędne. Wskazują one na obowiązek rozpoznania przychodu po stronie spółki, która nie wypłaciła wspólnikom dywidendy lub uczyniła to z opóźnieniem. Sytuacje, w których zysk nie został w ogóle przeznaczony do podziału, nie budzą większych kontrowersji. Jednak problem dotyczy dywidend wypłaconych w odroczonym terminie oraz tych, które są wypłacane ratalnie.
Nie ma zgodności
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 21 lipca 2005 r. (I SA/Kr 731/03) stwierdził, że skoro walne zgromadzenie może w ogóle nie przeznaczyć żadnej części zysku rocznego do podziału, to tym bardziej może ustalić stosunkowo odległy termin wypłaty dywidendy za dany rok, mając na uwadze aktualną sytuację finansową spółki. Ustalenie odległego terminu wypłaty dywidendy nie powoduje powstania nieodpłatnego świadczenia po stronie spółki.
Istnieją również stanowiska odmienne, takie jak np. wyrażone w wyroku WSA w Poznaniu z 7 maja 2009 r. (I SA/Po 18/09). W swoim orzeczeniu sąd stwierdził, że skoro zgodnie z kodeksem spółek handlowych warunkiem wypłaty dywidendy jest powzięcie przez zgromadzenie wspólników uchwały o przeznaczeniu zysku do podziału, to prawo do udziału w zysku materializuje się z dniem powzięcia takiej uchwały. Oznacza to, że wypłata dywidendy w ratach, do dnia wskazanego w uchwale jako dzień wypłaty dywidendy, skutkuje dla spółki koniecznością rozpoznania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Wynika to z tego, że pomiędzy dniem uchwały a dniem wypłaty dywidendy spółka korzysta z kapitału, który do niej nie należy.
Kiedy jest wymagalne
Rozważając tę sytuację, należy dość do wniosku, że spółka, dysponując kapitałem przeznaczonym na dywidendę, nie otrzymuje nic kosztem innego podmiotu. Działa natomiast zgodnie z ustaleniami ze wspólnikami i zgodnie z przepisami prawa handlowego. Roszczenie o wypłatę dywidendy jest nieskutecznie przed terminem oznaczonym w uchwale o wypłacie dywidendy. Wymagalność takiego roszczenia jest wyznaczona przez moment powstania uprawnienia do żądania wypłaty zysku. Termin oznaczony w uchwale wskazuje bowiem, kto w danym momencie jest uprawniony do dysponowania zyskiem.
Urzędowe interpretacje nie pomagają
Jak zostało wskazane na początku, brak jest jednolitego stanowiska również organów podatkowych. Przykładowo Izba Skarbowa w Krakowie w interpretacji z 16 grudnia 2004 r. (PD-1/005/2-349/04/WK) uznała, że jeśli podjęto uchwałę, że dywidenda będzie wypłacona w ratach, to przed datą wypłaty danej raty nie była ona należna. Oznacza to, iż nie można twierdzić, że już od dnia powzięcia uchwały spółka korzystała z nieoprocentowanego kapitału przeznaczonego na wypłatę dywidendy. Nie ma zatem mowy o nieodpłatnym świadczeniu w rozumieniu ustawy o CIT.
Podobnie stwierdziła Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 13 lipca 2010 r. (IPPB3/423-323/10-4/JB). Z kolei w interpretacji wydanej 15 września 2008 r. przez Izbę Skarbową w Poznaniu (ILPB3/ 423-369/08-4/ŁM), stwierdzono, że niewypłacenie dywidendy natychmiast po podjęciu uchwały o podziale zysku lub dniu dywidendy skutkuje osiągnięciem przez spółkę przychodów z tytułu nieodpłatnych świadczeń, w wysokości odsetek, jakie spółka musiałaby zapłacić w warunkach rynkowych za pozyskanie kapitału odpowiadającego kwocie niewypłaconych dywidend, do czasu ich wypłat.
Najlepiej wysłać pytanie
Powyższe wskazuje, że tak jak w przypadku innych problematycznych kwestii, tak i w tej najskuteczniejszym rozwiązaniem jest uzyskanie własnej interpretacji indywidualnej, która będzie chronić wnioskodawcę w jego partykularnej sytuacji.
Autor: Kamil Grzywka, aplikant adwokacki w departamencie prawa podatkowego FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz
Źródło: Rzeczpospolita