Zasadą jest, że nabycie przedsiębiorstwa wymaga zgody prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, jeżeli spełnione są przesłanki zgłoszenia określone w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów. Po pierwsze – w koncentracji muszą brać udział przedsiębiorcy, których łączny obrót w roku poprzedzającym zgłoszenie przekroczył 1 mld euro na świecie lub 50 mln euro na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (w celu obliczenia obrotu uwzględnia się zarówno przedsiębiorców bezpośrednio uczestniczących w koncentracji, jak i pozostałych przedsiębiorców należących do grup kapitałowych, do których należą przedsiębiorcy bezpośrednio uczestniczący w koncentracji). Po drugie – obrót realizowany przez przedsiębiorstwo będące przedmiotem nabycia w którymkolwiek z dwóch lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie musi przekroczyć na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej równowartość 10 mln euro.
Zasada ta znajduje zastosowanie także do nabycia przedsiębiorstwa w postępowaniu egzekucyjnym. Przepisy regulujące egzekucję przez sprzedaż przedsiębiorstwa zostały wprowadzone do kodeksu postępowania cywilnego nowelizacją, która obowiązuje od 5 lutego 2005 r. Wydaje się, że kwestie związane z koniecznością uzyskania zgody prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów uszły uwadze ustawodawcy. W przypadku postępowania egzekucyjnego ustawodawca nie przewidział bowiem nawet ograniczonego wyłączenia obowiązku zgłoszenia, jak to ma miejsce w postępowaniu upadłościowym. Nabycie przedsiębiorstwa w toku postępowania upadłościowego – poza przypadkiem, gdy zamierzający przejąć kontrolę jest konkurentem albo należy do grupy kapitałowej, do której należą konkurenci przedsiębiorcy przejmowanego – jest wyłączone spod obowiązku zgłoszenia zamiaru koncentracji prezesowi UOKiK.
Procedura sprzedaży przedsiębiorstwa w trybie egzekucji, w szczególności zaś przepisy regulujące termin sprzedaży przedsiębiorstwa z wolnej ręki oraz termin zapłaty ceny i zawarcia umowy z nabywcą przedsiębiorstwa, który podczas licytacji zaoferował najwyższą cenę, nie uwzględnia obowiązku uzyskania zgody prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na nabycie przedsiębiorstwa.
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów ma dwa miesiące na wydanie decyzji w sprawie zgody na dokonanie koncentracji. W praktyce termin ten może być dłuższy, gdyż nie wlicza się do niego okresu oczekiwania na usunięcie braków lub uzupełnienie informacji. Tymczasem procedura egzekucyjnej sprzedaży przedsiębiorstwa (w drodze licytacji) zakłada, że osoba, której sąd udzielił przybicia, uiszcza cenę w terminie dwóch tygodni od otrzymania wezwania sądu (art. 967 k.p.c.).
Po dokonaniu przez nabywcę zapłaty ceny zarządca zawiera z nabywcą umowę sprzedaży przedsiębiorstwa w terminie nie dłuższym niż miesiąc od daty zapłaty ceny. Z kolei przy sprzedaży z wolnej ręki termin dokonania sprzedaży wyznaczony przez sąd nie może być krótszy niż miesiąc i dłuższy niż dwa miesiące od dnia zamieszczenia ogłoszenia w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim lub w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. W praktyce uzyskanie zgody prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w terminie pozwalającym na zachowanie terminów określonych w kodeksie postępowania cywilnego może być trudne.

Anna Cudna-Wagner
radca prawny, wspólnik w kancelarii FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz