Izba skarbowa w Poznaniu odpowiedziała DGP
W myśl art. 15 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.) istotną sprawą dla uznania, czy dana dostawa działki budowlanej podlega opodatkowaniu, jest zamiar dokonywania dostaw w okolicznościach wskazujących na to, że będą one wykonywane w sposób częstotliwy. Taką okolicznością jest między innymi fakt wykonywania zarejestrowanej działalności gospodarczej.
W opisanym w pytaniu stanie faktycznym podatnik kupił działkę budowlaną na własne potrzeby prywatne i prowadzi jednocześnie działalność gospodarczą w zakresie obrotu nieruchomościami. W tej sytuacji, by uznać, że transakcja sprzedaży tej nieruchomości nie podlega opodatkowaniu, muszą istnieć dowody na okoliczność, że grunt został nabyty z majątku osobistego podatnika, z zamiarem przeznaczenia tego zakupu do celów osobistych lub też faktycznie był wykorzystywany do celów osobistych.
Ekspert wyjaśnia
Marta Ignasiak
doradca podatkowy w kancelarii FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz
Nie, podatnik nie będzie musiał zapłacić podatku od towarów i usług od sprzedaży działki, o ile nieruchomość nie została nabyta wyłącznie w celu odsprzedaży.
Ustawa o VAT niezbyt jasno odnosi się do relacji pomiędzy podmiotem a przedmiotem opodatkowania. Z art. 2 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dyrektywa VAT) wynika, że opodatkowanie VAT dotyczy sprzedaży (tzw. dostawy) dokonanej przez podatnika, który działa w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej. Ustawa o VAT odrębnie odnosi się do obowiązku podatkowego wynikającego z dokonanej dostawy i do definicji podatnika, dając mylne wrażenie, że opodatkowaniu podlega każda sprzedaż, bez względu na jej związek z prowadzoną działalnością. Ustawodawca wprowadził dodatkowe wątpliwości, ustalając definicję podatnika, którym jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą, w tym wykonująca czynności jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. W każdym razie porównanie tych przepisów z treścią Dyrektywy VAT prowadzi do wniosku, że warunkiem uznania sprzedawcy nieruchomości za podatnika VAT jest ustalenie, że działa on niezależnie jako producent, handlowiec, usługodawca, pozyskujący zasoby naturalne, rolnik czy wykonujący wolny zawód w zakresie działalności zwykle prowadzonej przez te podmioty.
Analogiczne stanowisko przedstawił Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów (wyrok z 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07). Zdaniem sądu, jeśli dana czynność wykonana została poza zakresem działalności gospodarczej, to w świetle postanowień dyrektywy z tytułu wykonania takiej czynności dany podmiot nie może być uznany za podatnika VAT i to bez względu na to, czy czynność tę wykonał jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy, czy też wielokrotnie. Sąd potwierdził, że taka sytuacja występuje m.in. w przypadku sprzedaży przez daną osobę jej majątku prywatnego, nabytego na własne potrzeby tej osoby, a nie z przeznaczeniem do działalności handlowej.
Podobne stanowisko przedstawił Europejski Trybunał Sprawiedliwości w orzeczeniu w sprawie Finanzamt Glzen v. Dieter Armbrecht (sygn. akt C-291/92). Sąd stwierdził, że nawet jeśli podatnik w rozumieniu dyrektywy sprzedaje nieruchomość (hotel), której część przeznaczył na cele prywatne, inne niż związane z prowadzoną działalnością (usługową), w odniesieniu do sprzedaży tej części nie występuje on jako podatnik. W uzasadnieniu omawianego wyroku wskazano, że w Dyrektywie VAT brak jest przepisu uniemożliwiającego podatnikowi prowadzącemu działalność gospodarczą wyłączenie z systemu VAT części majątku przeznaczonego do celów prywatnych i że decyzja w tym zakresie jest suwerenną decyzją samego podatnika.
Odnosząc się do przesłanki „zamiaru częstotliwego wykonywania czynności”, w orzecznictwie NSA wskazuje się, że w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na handlu, zamiar musi być ujawniony już w momencie nabycia towaru, a nie w momencie jego sprzedaży, co wynika z definicji handlu rozumianej jako dokonywanie w sposób zorganizowany zakupów towarów w celu ich odsprzedaży (np. wyroki z 24 kwietnia 2007 r., sygn. akt I FSK 603/06 oraz z 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07). Z tego powodu, sam zakres działalności wpisanej do rejestru przedsiębiorców nie powinien wpływać na opodatkowanie sprzedaży towarów nabytych na potrzeby osobiste.
W efekcie, dokonywana przez czytelnika transakcja nie powinna podlegać opodatkowaniu.
Opracował Łukasz Zalewski
Podstawa prawna
Art. 15 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
Art. 2 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.