Trzy pytania do Eweliny Sękiewicz, prawnika w Departamencie Postępowań Sądowych i Arbitrażowych kancelarii FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz

O ustanowienie pełnomocnika z urzędu może ubiegać się teraz także ta osoba, która nie została zwolniona przez sąd z kosztów sądowych. Warunkiem jest złożenie oświadczenia, że nie jest w stanie bez uszczerbku koniecznego utrzymania siebie i rodziny ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego. W oświadczeniu powinny zostać podane informacje o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania.
O udzielenie pomocy prawnej z urzędu może również ubiegać się osoba prawna lub inna jednostka organizacyjna. Konieczne jest wtedy udowodnienie sądowi, że nie posiada środków, aby ponieść koszty zastępstwa procesowego. Inaczej niż dotychczas o ustanowieniu pełnomocnika rozstrzygać będzie przede wszystkim potrzeba jego udziału w konkretnej sprawie.

Jaki jest cel wprowadzenia takich zmian?

Zmiana przepisów ma na celu uniezależnienie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego przez sąd od uprzedniego uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych. W obecnych realiach niemożność poniesienia kosztów sądowych bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny nie jest adekwatnym kryterium, które może decydować o tym, czy ze względu na sytuację finansową strony uzasadnione jest przyznanie jej pomocy prawnej przez ustanowienie adwokata lub radcy prawnego. Często zdarza się tak, że strona dysponuje dostatecznym majątkiem, aby uiścić opłatę sądową, jednak pokrycie kosztów wynagrodzenia adwokackiego lub radcowskiego przekracza jej możliwości.

Jak będzie teraz udzielana pomoc prawna na wniosek strony?

Osobę konkretnego pełnomocnika wskazuje właściwy organ samorządu adwokackiego lub radcowskiego. Jeżeli jednak strona wskaże adwokata lub radcę prawnego i sąd przychyli się do jej wniosku, to właściwy organ samorządu w miarę możliwości i w porozumieniu ze wskazanym prawnikiem wyznaczy go jako pełnomocnika. Taka regulacja jest szczególnie ważna w przypadkach, kiedy strona już wcześniej poczyniła ustalenia z konkretnym adwokatem lub radcą prawnym co do możliwości podjęcia się przez niego reprezentacji w sprawie. Ma również istotne znaczenie w sytuacji, gdy strona nie dysponuje wystarczającymi środkami finansowymi na kontynuowanie współpracy z pełnomocnikiem na dotychczasowych warunkach.