7 pytań do Marty Ignasiak, doradcy podatkowego w FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz
Zmiany w rozliczaniu VAT od usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych były zapowiadane już od dawna. 3 września w Dzienniku Ustaw ukazała się ustawa z 25 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Ordynacja podatkowa (Dz.U. poz. 1171) je wprowadzająca. Część zmian ma wejść w życie już od 1 października. Co dokładnie ulegnie zmianie i od kiedy?
Wprowadzone przepisy przewidują odmienny sposób rozliczania usług telekomunikacyjnych, nadawczych oraz elektronicznych, czyli w zasadzie usług związanych z udostępnieniem łącz do celów transmisji, emisji i odbioru sygnałów i informacji (w tym tekstów, obrazów i dźwięków), udostępnianiem określonych treści audio i audiowizualnych przeznaczonych do słuchania lub oglądania zgodnie z zaplanowanym programem oraz innych usług świadczonych za pomocą środków komunikacji elektronicznej (np. udostępniania informacji, muzyki czy filmów dostawy obrazów, tekstu, oprogramowania czy gier).
Od stycznia 2015 r. miejscem opodatkowania tego typu usług świadczonych na rzecz konsumentów z innych krajów UE nie będzie już miejsce siedziby przedsiębiorcy (usługodawcy), lecz miejsce ich konsumpcji. Przy czym przyjęto, że miejscem konsumpcji jest miejsce, w którym konsumenci usług mają siedzibę, miejsce zamieszkania albo stałego pobytu (np. polski konsument korzystający z telefonu w Niemczech zapłaci polski VAT, bez względu na to, czy skorzysta z usług polskiego czy niemieckiego dostawcy usług telekomunikacyjnych).
W efekcie unijni przedsiębiorcy staną przed koniecznością zarejestrowania się na VAT we wszystkich krajach UE, w których konsumenci ich usług będą mieć miejsce zamieszkania lub stałego pobytu, albo skorzystania z procedury uproszczonej.
Jakie przepisy zaczną obowiązywać już od 1 października?
Przepisy wchodzące w życie od 1 października 2014 r. dotyczą właśnie tej procedury uproszczonej i przewidują możliwość złożenia po tej dacie zgłoszenia do krajowych organów podatkowych (w Polsce do naczelnika II Urzędu Skarbowego Warszawa Śródmieście), zawierającego informację, że przedsiębiorca dokonywać będzie w kraju rozliczenia całego unijnego VAT od tego typu usług. Analogicznego zgłoszenia mogą dokonać przedsiębiorcy zagraniczni, którzy wybrali Polskę jako miejsce dokonywania kompleksowych rozliczeń. Przedstawiony reżim opodatkowania określany jest jako „mały punkt obsługi kompleksowej” (one stop shop).
Kogo przede wszystkim dotyczyć będą wprowadzone zmiany?
Zmiany dotkną zarówno przedsiębiorców świadczących usługi telekomunikacyjne, nadawcze i elektroniczne, jak i osób niebędących podatnikami VAT (konsumentów tych usług).
Na przedsiębiorców zostaną nałożone dodatkowe obowiązki ewidencyjne i informacyjne, a do tego będą musieli naliczać stawkę VAT wynikającą z regulacji kraju Unii, w którym dochodzić będzie do konsumpcji usług. Zmiana miejsca świadczenia usług oznacza dla dostawców konieczność zarejestrowania się na VAT we wszystkich krajach UE, w których dochodzić będzie do konsumpcji świadczonych przez nich usług, albo skorzystania z procedury uproszczonej.
Z praktycznego punktu widzenia sporo zmieni się także dla konsumentów, od których wymagać się będzie rozszerzonych informacji o miejscu zamieszkania, stałego pobytu oraz celu dokonywanego nabycia. Niejednokrotnie zmianie ulegnie też cena oferowanej usługi, gdyż nie w każdym kraju Unii stawki są takie same jak w Polsce (stawki mogą wynieść od 15 proc. w Luksemburgu i na Cyprze do 25 proc. w Danii, Szwecji i na Węgrzech).
Zmiany nie obejmują usług świadczonych na rzecz podatników VAT, w przypadku których to nabywca nadal będzie zobowiązany do rozliczenia podatku w kraju swojej rezydencji.
Na razie nie zdecydowano się na wprowadzenie reguł zapobiegających podwójnemu naliczaniu VAT oraz unikaniu VAT w transakcjach dokonywanych poza Unią Europejską lub z konsumentami spoza Unii.
W jaki sposób należy się zatem przygotować do zmian?
W pierwszej kolejności przedsiębiorcy powinni już dziś przeanalizować zakres działalności prowadzonej transgranicznie. W szczególności powinni być w stanie określić miejsce zamieszkania lub pobytu swoich usługobiorców i na tej podstawie określić miejsce konsumpcji świadczonych usług.
Jeżeli przedsiębiorca nie zna swoich usługobiorców, tzn. nie jest w stanie ustalić ich miejsca zamieszkania lub stałego pobytu, powinien wprowadzić zmiany w zakresie gromadzonych informacji. Niewykluczone, że niektórzy przedsiębiorcy nieprzetwarzający dotychczas informacji o swoich konsumentach będą musieli zdecydować się na założenie odpowiednich baz danych. Takie bazy należy zgłosić do rejestracji głównemu inspektorowi ochrony danych osobowych przed rozpoczęciem ich przetwarzania (przed pozyskaniem pierwszych danych do zbioru).
W przypadku gdy się okaże, że miejsce świadczenia niektórych usług znajduje się poza Polską, w innych krajach Unii, niezbędne jest podjęcie decyzji, czy przedsiębiorca woli rozliczać się z takich usług w poszczególnych krajach, w których je świadczy, czy też kompleksowo w Polsce. Należy przy tym uwzględnić okoliczność, że procedura uproszczona będzie z zasady mniej kłopotliwa niż rejestracja we wszystkich krajach Unii i składanie tam okresowych deklaracji, gdyż nie wymaga ona śledzenia regulacji prawnych innego kraju.
Jakich czynności powinien dokonać polski lub zagraniczny przedsiębiorca, który zdecyduje się na kompleksowy sposób rozliczania usług w Polsce?
Przed 1 stycznia 2015 r. należy jedynie złożyć do II Urzędu Skarbowego Warszawa Śródmieście zgłoszenie informujące o zamiarze skorzystania z procedury uproszczonej. Zgłoszenie składa się w formie elektronicznej. W takiej samej formie naczelnik wyda potwierdzenie zgłoszenia, które umożliwi dokonywanie w kraju rozliczenia całego unijnego VAT od usług telekomunikacyjnych, nadawczych lub elektronicznych dokonywanych na rzecz unijnych konsumentów.
Po tej dacie niezbędne stanie się składanie kwartalnych deklaracji VAT, w których wykazywane będą wartość usług telekomunikacyjnych, nadawczych lub elektronicznych wyświadczonych w poszczególnych państwach członkowskich, odpowiadające im stawki VAT (właściwe dla kraju konsumpcji) oraz kwota VAT.
Czy można przyjąć, że poza zmienioną deklaracją i stosowanymi stawkami VAT w zasadzie nic innego nie ulegnie zmianie?
Niestety zmian jest dużo więcej. Przede wszystkim podatek z tego tytułu ma być należny w euro, choć jego zapłata możliwa będzie w złotych, według kursu przeliczeniowego Europejskiego Banku Centralnego. Inaczej niż dla pozostałych deklaracji VAT, termin jego płatności upływać będzie do 20. dnia miesiąca następującego po zakończeniu kwartału. Pewną nowością będzie to, że do zapłaty podatku nie będzie miała zastosowania zasada przesunięcia terminu płatności z uwagi na jego upływ w sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy. Także okres przechowywania dokumentacji znacznie się wydłuży – ewidencja transakcji z zagranicznymi konsumentami będzie musiała być przechowywana przez ponad 10 lat.
Czy takie zmiany są konieczne?
Z formalnego punktu widzenia nie ma możliwości odmiennego uregulowania tego typu rozliczeń, gdyż wynikają one z dyrektywy 2008/8/WE (Dz.Urz. UE z 2008 r L 44, s.11), wprowadzającej zmiany w dyrektywie 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. W celu harmonizacji przepisów w całej Unii Europejskiej niezbędne jest ich wprowadzenie właśnie od 1 stycznia 2015 r. W kolejnych latach obsługa kompleksowa ma zostać rozszerzona na inne rodzaje usług, więc można potraktować tę zmianę jako swoisty test, jak podatnicy i organy podatkowe poradzą sobie z bieżącym stosowaniem reguł wynikających z innego porządku prawnego. W dłuższej perspektywie zmiany na pewno będą korzystne.
Unijni przedsiębiorcy staną przed koniecznością zarejestrowania się na VAT we wszystkich krajach UE, w których konsumenci ich usług będą mieć miejsce zamieszkania lub stałego pobytu
Rozmawiała Ewa Ciechanowska
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna