Sprzedajemy urządzenia i materiały pochodzące z UE. Od 24 stycznia tego roku krajowe podmioty gospodarcze mają możliwość rozliczania się w euro. Z wieloma odbiorcami mamy zawarte porozumienia uwzględniające rozliczanie się w tej walucie, lecz napotykamy problemy z fakturowaniem. Wystawiamy faktury za dostawy w złotych, przeliczając wartości w euro według średniego kursu NBP z dnia wystawienia faktury. W uwagach do faktury podajemy wartość netto podatku VAT i wartość brutto w euro, prosząc o uregulowanie faktury w euro zgodnie z zawartą umową. Niektórzy klienci żądają wystawienia faktury w euro, inaczej nie chcą płacić w tej walucie. Nie wiemy, jakie przepisy to regulują i gdzie można ich szukać. Większość odbiorców chce otrzymywać faktury w złotych, ze względu na ich księgowanie i rozliczanie zobowiązań podatkowych w złotych. Nie widzą problemu w zapłacie takiej faktury w euro. Inni natomiast zgłaszają zastrzeżenia i żądają wystawienia faktury w walucie, lecz również nie przywołują żadnych przepisów na ten temat. Jak mamy postępować? pyta czytelnik DF.
Z pytania wynika, że zawarte przez czytelnika umowy przewidują rozliczenia w walucie obcej, a dla kontrahentów spółki problematyczna jest przede wszystkim treść faktury.
Faktura w euro, należny VAT w złotych
Z § 5 pkt 6 rozporządzenia ministra finansów z 28 listopada 2008 r. regulującego zasady wystawiania faktur wynika, że jeżeli zobowiązania umowne wyrażone są w walucie obcej, także faktura powinna być wystawiona w tej walucie z podaniem w złotych należnej kwoty VAT.
Z kolei podstawę opodatkowania wyliczamy zgodnie z art. 31a ust. 1 ustawy o VAT, poprzez przeliczenie należności umownej na złote według kursu średniego NBP ogłoszonego na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego.
Poza sytuacjami szczególnymi przewidzianymi w art. 19 ustawy VAT dniem powstania obowiązku podatkowego będzie zazwyczaj dzień wystawienia faktury, nie później niż siódmy dzień od wydania towaru lub wykonania usługi. Zasadniczo kursy średnie euro NBP są wyliczane na godzinę 11.00 dnia roboczego i ogłaszane w tym dniu.
Czytelnik powinien więc stosować się do tych reguł. Wyliczoną w ten sposób kwotę powinien wykazać na fakturze, zewidencjonować w rejestrze VAT i wpłacić do urzędu skarbowego. Z uwagi na art. 86 ust. 1 i 2 ustawy VAT taki prawidłowo wyliczony i wykazany podatek na fakturze jest dla nabywcy podatkiem naliczonym, o który może on obniżyć podatek należny do zapłaty.
Kontrahent ma prawo wybrać złote...
Warto jednocześnie zwrócić uwagę, że znowelizowane prze-pisy kodeksu cywilnego (k.c.), na które powołuje się czytelnik, co prawda oferują możliwość rozliczania się w walutach obcych, lecz jednocześnie zapewniają dłużnikom możliwość skorzystania ze szczególnej formy upoważnienia przemiennego.
Zgodnie z art. 358 § 1 i 2 k.c., w sytuacji gdy umowa przewiduje zapłatę świadczenia pieniężnego w walucie obcej, wobec braku dodatkowych zastrzeżeń ustawowych lub umownych, dłużnik może spełnić takie świadczenie w walucie obcej lub polskiej, według swojego wyboru. Jeśli dłużnik spełnia świadczenie w walucie polskiej, z zobowiązania zwalnia go zapłata kwoty należności przeliczanej po kursie średnim NBP z dnia wymagalności roszczenia. Chyba że ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna (czyli w tym wypadku umowa) stanowi inaczej.
...i wtedy sprzedawca może mieć problem
Nie ma potrzeby dodawać, że wartość ta rzadko kiedy będzie równa określonej na fakturze kwocie należnej z tytułu sprzedaży przeliczonej według kursu średniego NBP ogłoszonego na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego, którą ustawodawca uznaje za podstawę opodatkowania dla celów VAT.
W efekcie skorzystanie przez dłużnika z możliwości zapłaty zobowiązania na zasadach przewidzianych w k.c. może skutkować dla wierzyciela istotnymi wątpliwościami podatkowymi co do rozliczenia ewentualnej różnicy. W celu ich uniknięcia należy zasugerować, by czytelnik albo zastrzegł efektywną zapłatę w walucie, albo przy braku takiego zastrzeżenia wskazał kurs właściwy dla przeliczania waluty na złote zgodny z przyjętym na fakturze dla celów podatkowych.
Autor jest wspólnikiem i szefem departamentu podatkowego w kancelarii FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz
Mariusz Aleksandrowicz