W opublikowanym projekcie założeń do zmiany ustaw o PIT i CIT Ministerstwo Finansów zaproponowało, by zwracany majątek był opodatkowany dopiero w momencie jego odpłatnego zbycia.
Dotychczas osoby w podobnej sytuacji otrzymywały zwykle niekorzystne interpretacje podatkowe, od których odwoływały się do sądu. Przykładem jest najnowszy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach (sygn. I SA/ Gl 167/10) dotyczący wspólnika spółki jawnej, który występując z niej, otrzymał przysługujący mu udział kapitałowy.

Ocena fiskusa

Fiskus stwierdził w interpretacji, że powinien go opodatkować jako przychód z praw majątkowych. Takie stanowisko było dotychczas częste. Organy podatkowe powołały się na art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o PIT, zgodnie z którym przychody otrzymane w związku ze zwrotem wkładów w spółce osobowej są wolne od daniny jedynie do wysokości wniesionych udziałów. Oznacza to, że wspólnik powinien zapłacić podatek od nadwyżki wypłaconego mu udziału ponad wartość wniesionych przez niego do spółki wkładów.
Organ podatkowy powołał się na art. 65 kodeksu spółek handlowych dotyczący sposobu rozliczenia udziału kapitałowego wspólnika opuszczającego spółkę. Skoro otrzymane przez wspólnika środki są pochodną przysługującego mu prawa do otrzymania zwrotu udziału kapitałowego, należy je ponownie opodatkować, tym razem jako przychód z praw majątkowych. W ocenie fiskusa nie ma żadnego znaczenia, że majątek spółki sukcesywnie podlegał co roku opodatkowaniu PIT jako przychód wspólnika z działalności gospodarczej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach potwierdził, że wypłacona byłemu wspólnikowi wartość jego udziału kapitałowego (ponad wartość wniesionych wkładów) mieści się w pojęciu wartości zbywczej tejże spółki i należy ją zaliczyć do kategorii praw majątkowych w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT. Nie oznacza to jednak, że dochód osiągnięty z tego tytułu ma podlegać ponownemu opodatkowaniu.
Gdybyśmy tak przyjęli, mielibyśmy do czynienia z ponownym opodatkowaniem tego samego przedmiotu, czyli dochodu byłego wspólnika spółki jawnej, co jest nie do pogodzenia z fundamentalną zasadą demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji RP) oraz zasadą równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji RP) czytamy w uzasadnieniu.

Wbrew konstytucji

Sąd powołał się też na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 października 2004 r. (sygn. I FSK 594/04), zgodnie z którym wystąpienie wspólnika ze spółki i wiążący się z tym faktem zwrot majątku spółki nie skutkują powstaniem u wspólnika przychodu podlegającego opodatkowaniu, dochody uzyskane dla spółki w czasie jej trwania podlegały bowiem opodatkowaniu w każdym roku podatkowym.
Podobne stanowisko zajęły też inne sądy administracyjne, co potwierdzają m.in. wyroki WSA w Lublinie z 20 grudnia 2007 r., (sygn. I SA/Lu 694/07) oraz w Białymstoku z 25 marca 2009 r. (sygn. I SA/Bk 557/08).
Mariusz Aleksandrowicz, wspólnik w FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz sp.k.
Z opublikowanych ostatnio propozycji zmian do ustawy o PIT wynika, że Ministerstwo Finansów podziela pogląd sformułowany w orzecznictwie sądowym o niedopuszczalności podwójnego opodatkowania świadczeń otrzymywanych przez wspólników spółek osobowych w związku z wystąpieniem ze spółki. MF przyznaje też, że obecnie przepisy nie wskazują, jak technicznie tego podwójnego opodatkowania uniknąć. Zaproponowano więc uznanie, że środki pieniężne otrzymane przez wspólnika w związku z wystąpieniem ze spółki nie będą stanowiły przychodu w zakresie wniesionego wkładu i pozostawionego przez wspólnika niepodzielonego zysku uprzednio opodatkowanego. Wartość innych składników majątku otrzymanych z tego tytułu będzie stanowiła przychód wspólnika w momencie zbycia tego składnika majątku.
masz pytanie, wyślij e-mail do autorki
Monika Pogroszewska