Minął już termin na przekazanie podatnikom oraz urzędom skarbowym imiennych informacji PIT-8C o wypłaconych osobom fizycznym świadczeniach z tzw. innych źródeł przychodów oraz niektórych przychodach kapitałowych. Podmioty wypłacające te należności w 2009 roku – tj. przedsiębiorcy oraz instytucje pośredniczące w wypłacie zysków kapitałowych, takie jak banki czy domy maklerskie, powinny wystawić ten druk do 1 marca.
Niejasny obowiązek
Przepisy ustawy o PIT określają, że obowiązek sporządzenia dokumentu PIT-8C spoczywa na osobach fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, osobach prawnych i ich jednostkach organizacyjnych oraz jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej, które nie są płatnikami z tytułu wypłaconych pieniędzy lub innych nieodpłatnych świadczeń.
Adrian Artowicz, dyrektor Departamentu Podatków Bezpośrednich ECDDP tłumaczy, że sporządzenie informacji PIT-8C nie jest związane z wykonaniem obowiązków płatnika, a tylko z samym faktem wypłaty określonego świadczenia. Dodatkowe problemy z wystawieniem informacji PIT-8C pojawiają się, gdy określone świadczenia są przyznawane przez podmioty zagraniczne.
– W zakresie, w jakim obowiązki te dotyczą podmiotów zagranicznych, powstaną trudności z ich egzekucją. Z tego powodu organy podatkowe niejednokrotnie próbują przenieść obowiązek sporządzenia informacji na podmioty polskie, co nie jest prawidłowe – dodaje Mariusz Aleksandrowicz, wspólnik w kancelarii FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz.
Zakres przychodów
Praktyka rozliczeniowa organów podatkowych pokazuje, że zakres przychodów, jaki obejmować może obowiązek wystawienia druku PIT-8C, jest niezwykle szeroki.
Tomasz Bielenik, doradca podatkowy w kancelarii Miller, Canfield, W. Babicki i Wspólnicy, zwraca uwagę, że art. 20 ust. 1 ustawy o PIT (dotyczący innych źródeł) zawiera jedynie przykładowe należności i świadczenia podlegające PIT. Można zastanawiać się, czy obowiązek sporządzenia PIT-8C na podmiotach do tego obowiązanych nie został rozciągnięty do granic absurdu?
Oprócz przykładowo wymienionych w ustawie świadczeń z innych źródeł, jak alimenty, zasiłki z ubezpieczenia społecznego, stypendia, dotacje inne niż rozpoznawane jako przychód z działalności gospodarczej, organy podatkowe zaliczają do nich wiele innych. Są to np. wręczenie prezentu osobie niebędącej pracownikiem o wartości powyżej 100 zł niezwiązane ze sprzedażą premiową, wypłata stypendiów przez firmę organizującą bezpłatne szkolenia dla uczestników kursów czy też wypłacana przez koło łowieckie premia dla myśliwych, tzw. strzałowe. W przypadku wystąpienia takich świadczeń należy wystawić druk PIT-8C.
Korzyść majątkowa
Dla organów podatkowych istotne jest to, że przesłanką kwalifikacji przychodów z innego źródła jest sytuacja, kiedy konkretna osoba uzyskuje realną korzyść finansową.
Zdaniem Piotra Kościańczuka, dyrektora Kancelarii Skłodowscy, po stronie podatnika musi wystąpić przysporzenie majątkowe. Takim przysporzeniem będą np. odszkodowania wypłacone osobie, która liczyła na zawarcie przyrzeczonej umowy o pracę (zob. wyrok WSA w Gliwicach, sygn. akt I SA/Gl 49/09). Z kolei przysporzeniem nie będzie np. rabat marketingowy zmierzający do nakłonienia do nabycia towaru poprzez wywołanie u adresata przeświadczenia o wyjątkowym charakterze oferty – korzyść, jaką nabywca odniesie z nabycia określonej ilości towaru za mniejszą cenę, albo większej ilości towaru za cenę stosowaną poza programem rabatowym, będzie pozorna (zob. wyrok WSA w Warszawie, sygn. akt III SA/Wa 1683/09).
Obowiązku wystawienia PIT-8C nie będzie również w przypadku umorzenia należności z tytułu opłaty za pobyt w izbie wytrzeźwień (zob. wyrok WSA w Warszawie, sygn. akt III SA/Wa 2270/08).
Do przychodów z innych źródeł zalicza się również nieodpłatne świadczenia. Zgodnie z uchwałą NSA (sygn. akt II FPS 1/06) nieodpłatne świadczenie obejmuje wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Zdaniem Mariusza Aleksandrowicza jest to bardzo nieostra definicja, która sprawia, że katalog przedmiotów opodatkowania podatkiem dochodowym jest otwarty. Takie sytuacje nie powinny mieć miejsca.
Brak sankcji
W praktyce często druk PIT-8C nie jest wystawiany. Czy grożą za to sankcje? Jest to problematyczne. Przepis art. 80 kodeksu karnego skarbowego dotyczący przestępstwa skarbowego za nieskładanie informacji podatkowej nie może mieć zastosowania do podmiotów obowiązanych do sporządzania dokumentu PIT-8C. W ocenie Adriana Artowicza informacjami podatkowymi, o których mowa w art. 80 par. 1 tego kodeksu, są wyłącznie te informacje, które zostały określone przepisami Ordynacji podatkowej. Przewidziana sankcja będzie się więc odnosić tylko do tych informacji, których obowiązek sporządzenia nakłada ta ustawa, nie mając zastosowania do informacji sporządzanych na podstawie ustawy o PIT.
Co więcej konstrukcja przepisów ustawy o PIT, które nakładają obowiązek sporządzenia PIT-8C, jest na tyle niejasna, że nie jest możliwe dokładne sprecyzowanie, kto jest odpowiedzialny za sporządzanie dokumentu PIT-8C (zob. wyrok WSA w Krakowie, sygn. akt I SA/Kr 1543/06).
– Brak konsekwencji (sankcji), jakie mogą zostać nałożone na podmioty, które nie sporządzają dokumentu PIT-8C, bądź sporządzają ten dokument błędnie, bez późniejszej jego korekty jest kolejną niedogodnością przepisów – stwierdza Tomasz Bielenik.
Nieotrzymanie informacji PIT-8C nie zwalnia jednak podatnika od odpowiedzialności za ewentualny brak rozliczenia się z fiskusem z rocznych przychodów. Dlatego też przepisy dotyczące wystawienia informacji PIT-8C, jak i odpowiedzialności za jej nieprzekazanie, powinny zostać doprecyzowane.
Przemysław Molik
przemyslaw.molik@infor.pl