RZ: Zgodnie z przepisami o telepracy pracodawca musi ustalić warunki stosowania telepracy ze związkami zawodowymi. Czy jednak trzeba to zrobić wyłącznie w porozumieniu, czy też można w inny sposób?

Jolanta Zarzecka-Sawicka:
Zasadą jest, że warunki stosowania telepracy wprowadza się w porozumieniu zawartym przez pracodawcę z działającymi u niego związkami zawodowymi. Jeśli istnieje więcej niż jedna organizacja, porozumienie powinno być zawarte ze wszystkimi organizacjami, a w razie braku zgody pracodawca uzgadnia treść porozumienia z organizacjami związkowymi reprezentatywnymi w rozumieniu przepisów prawa pracy. Gdyby do zawarcia takiego porozumienia nie doszło w ciągu 30 dni od przedstawienia projektu, pracodawca określa warunki stosowania telepracy w regulaminie. Uwzględnia przy tym ustalenia dokonane ze związkami, nie jest jednak nimi związany.

A gdy w firmie nie ma organizacji związkowych?

W takiej sytuacji również wspomniane warunki pracodawca określa w regulaminie, z tym że po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy.

Jakie obowiązki ma pracodawca wobec telepracownika, aby pracował on w bezpiecznych i higienicznych warunkach?

Podstawowe obowiązki pracodawcy i telepracownika w zakresie BHP pozostają w zasadzie takie same, jak te ogólnie obowiązujące w dziale dziesiątym kodeksu pracy (bezpieczeństwo i higiena pracy) w przypadku tradycyjnego zatrudnienia. Stosowanie niektórych przepisów z zakresu BHP w przypadku telepracy zostało jednak wyraźnie wyłączone ze względu na świadczenie pracy w pomieszczeniach obcych pracodawcy, czyli najczęściej w mieszkaniu podwładnego.
Z tego względu wyłączony jest np. obowiązek osoby kierującej pracownikami w zakresie dbania o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego, a także o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem. Pracodawca został zwolniony również z obowiązków dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy w obiektach budowlanych i pomieszczeniach pracy. Ponadto, z oczywistych względów, nie musi zapewniać telepracownikom odpowiednich urządzeń higieniczno-sanitarnych ani dostarczać im niezbędnych środków ochrony osobistej. Dotyczy to także zapewniania środków do udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku.

Musi jednak zapewnić telepodwładnemu sprzęt do wykonywania czynności służbowych...

Tak. Sprzęt ten musi spełniać odpowiednie wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zasady ergonomii. Do pracodawcy należy też ubezpieczenie tego sprzętu, pokrycie kosztów związanych z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją sprzętu. W każdym przypadku musi on też zapewnić telepracownikowi pomoc techniczną i niezbędne szkolenia w zakresie obsługi sprzętu. Gdy ta osoba wykorzystuje własny sprzęt, ma jej wypłacić ustalony ekwiwalent pieniężny. Ważne jest też to, że pracodawca ma prawo przeprowadzać okresowe kontrole w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w miejscu wykonywania pracy przez telepracownika, mimo że jest to jego mieszkanie. Musi jednak wcześniej uzyskać na to jego zgodę, co oznacza, że nie może kontroli przeprowadzić bez uprzedzenia.
rozmawiała
Izabela Rakowska-Boroń