Izba skarbowa w Łodzi odpowiedziała GP
Artykuł 15 ust. 1 umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z Republiką Litewską zawiera ogólną zasadę dotyczącą miejsca opodatkowania dochodów, ze źródła przychodów jakim jest praca najemna, wskazując jako państwo uprawnione do opodatkowania powyższych przychodów państwo miejsca zamieszkania oraz państwo miejsca wykonywania pracy.
Wyjątek od powyższej zasady wynika z postanowień art. 15 ust. 2 powyższej umowy, zgodnie z którym wynagrodzenie z tytułu pracy najemnej osiągnięte przez osobę mającą miejsce zamieszkania w jednym państwie, a wykonującą pracę w drugim państwie, są zwolnione z opodatkowania w państwie miejsca wykonywania pracy (tj. na Litwie), jeśli kumulatywnie zostaną spełnione następujące przesłanki:
n świadczący pracę przebywa w państwie wykonywania pracy (na Litwie) przez okres lub okresy nie- przekraczające łącznie 183 dni podczas dwunastomiesięcznego okresu, rozpoczynającego się lub kończącego w danym roku podatkowym, i
n wynagrodzenia są wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w państwie miejsca wykonywania pracy (na Litwie), oraz
n wynagrodzenia nie są ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w państwie miejsca wykonywania pracy.
W przypadku łącznego spełnienia powyższych warunków wynagrodzenie uzyskane przez pracownika oddelegowanego przez polską spółkę do pracy na terytorium Republiki Litewskiej na okres 32 dni nie podlega opodatkowaniu w państwie miejsca wykonywania pracy, tj. na Litwie. Tym samym pracodawca nie był zobowiązany do potrącenia i odprowadzenia na Litwie podatku.
Zgodnie natomiast z art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.
Na mocy ustawy o PIT wolna od podatku dochodowego jest część przychodów polskich rezydentów podatkowych, przebywających czasowo za granicą i uzyskujących przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, za każdy dzień pobytu za granicą, w którym osoba ta pozostawała w stosunku służbowym, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczym stosunku pracy, w kwocie odpowiadającej 30 proc. diety. Wysokość diety określona została w załączniku do rozporządzenia ministra pracy płacy i polityki pieniężnej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju i wynosi w przypadku Litwy 33 euro.
Kwotę wynagrodzenia z tytułu pracy poza granicami kraju pomniejszoną o kwotę zwolnioną z podatku z tytułu diet oraz o tzw. pracownicze koszty uzyskania przychodów pracownik jest zobowiązany wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym (PIT-36 i załączniku PIT/ZG) wraz z dochodami uzyskanymi na terytorium Polski. W celu uniknięcia podwójnego opodatkowania należy zastosować metodę unikania opodatkowania wynikającą z Umowy, tj. metodę wyłączenia z progresją, zgodnie z którą w Polsce wyłącza się z podstawy opodatkowania dochód osiągnięty poza granicami Polski, ale jest on brany pod uwagę przy ustaleniu stawki podatku, którą należy zastosować do dochodu uzyskanego w Polsce. Przy tej metodzie obowiązek składania zeznania rocznego następuje, jeśli: osiągnięto w Polsce dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej oraz gdy podatnik chce rozliczać się łącznie z małżonkiem lub opodatkować dochody w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci.
Ekspert wyjaśnia
Marta Ignasiak
prawnik w departamencie podatkowym kancelarii Furtek Komosa Aleksandrowicz
Powyższa kwestia uregulowana jest w treści ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz Umowy między Polską a Litwą w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku.
Biorąc powyższe pod uwagę, opodatkowanie uzależnione będzie przede wszystkim od tego, czy podatnik nie wykonywał innej pracy za granicą i posiada w Polsce nieograniczony obowiązek podatkowy. Zakładając że warunki te zostały spełnione, prawo do opodatkowania wynagrodzenia za pracę wykonywaną za granicą posiada zarówno kraj wykonywania pracy (Litwa), jak i kraj rezydencji (Polska). W obu przypadkach reżim opodatkowania i zastosowane stawki zależą od wewnętrznych uregulowań. Tym niemniej, zgodnie z Umową, Litwa nie ma prawa do opodatkowania takich wynagrodzeń w przypadku łącznego spełnienia trzech warunków: pracownik przebywał na Litwie krócej niż 183 dni, wynagrodzenie zostało wypłacone przez pracodawcę nieposiadającego na Litwie siedziby oraz wynagrodzenie nie zostało poniesione przez litewski zakład pracodawcy. Jeżeli w tym przypadku wydaje się, że pierwsze dwa warunki można uznać za spełnione, poniesienie kosztów przez zagraniczny zakład może budzić wątpliwości. Zgodnie z Komentarzem OECD dotyczy to sytuacji, w której zgodnie z art. 7 ust. 2 Umowy pracodawca ma prawo alokować wypłacone wynagrodzenia do zakładu swojego przedsiębiorstwa, zmniejszając w ten sposób zagraniczne zobowiązanie podatkowe. Jako że zgodnie z Umową trwające dłużej niż 9 miesięcy prace budowlane, montażowe lub instalacyjne albo działalność nadzorcza lub doradcza z nimi związana stanowią o istnieniu zagranicznego zakładu polskiego pracodawcy, konieczne jest ustalenie, czy działalność prowadzona na Litwie spełnia te warunki. Jak rozumiemy, wykonywane przez podatnika prace były częścią długotrwałego projektu, stąd duże prawdopodobieństwo, że koszty przedmiotowego wynagrodzenia zostały poniesione przez zagraniczny zakład pracodawcy. Skutkiem tego nie można mówić o spełnieniu ostatniego z warunków do podlegania opodatkowaniu wyłącznie w kraju rezydencji (w Polsce), a zatem wynagrodzenie za pracę za granicą mogło zostać obniżone o podatek należny na podstawie litewskich regulacji.
Jednocześnie, z uwagi na zawarte w Umowie uregulowania zapobiegające podwójnemu opodatkowaniu (tzw. metoda wyłączenia z progresją), Polska zwalnia z podatku opodatkowane na Litwie dochody z pracy. Tym niemniej pozostałe dochody należy opodatkować przy użyciu stawki, która miałaby zastosowanie, gdyby przedmiotowe wynagrodzenie nie zostało zwolnione od opodatkowania. Z praktycznego punktu widzenia w roku 2008 wynagrodzenia za pracę na Litwie nie należy ujmować w części D deklaracji PIT-36 (dochody), lecz wykazać w pozycji 168 lub 169, celem określenia stawki podatkowej na zasadach przewidzianych w art. 27 ust. 8 ustawy o PIT.
Podstawa prawna
● Art. 15 ust. 1 i ust. 2 Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Litewskiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzonej w Warszawie 20 stycznia 1994 r. (Dz.U. z 1995 r. nr 51, poz. 277).
● Art. 3 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 20, art. 31, art. 32, art. 39 ust. 1, art. 42 ust. 2 pkt 1, art. 45 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Opracował Łukasz Zalewski
lukasz.zalewski@infor.pl