Posiadanie europejskiego numeru NIP jest konieczne w obrocie wewnątrzwspólnotowym. Jednak podanie tylko krajowego identyfikatora wystarczy, aby zastosować stawkę VAT w wysokości zero proc.

Czy jeśli nie zarejestruję się na potrzeby nabycia wewnątrzwspólnotowego, to nie będę miał możliwości zastosowania stawki VAT na poziomie zero proc.? Czy wymogi formalne w tym zakresie decydują o tym, kto ma takie prawo? - pyta czytelnik.

Odpowiedź na takie pytania była różna na przestrzeni lat. Początkowo organy podatkowe uznawały, że brak rejestracji może mieć dla polskiego podatnika bardzo niekorzystne skutki. Uznawano, że jeśli dokona on nabycia w innym kraju unijnym i nie poda swojego numeru VAT UE zagranicznemu kontrahentowi, to dostawca do zrealizowanej dostawy nie będzie mógł zastosować stawki VAT zero proc. Spowoduje to obciążenie polskiego nabywcy podatkiem według stawki obowiązującej w państwie dostawcy. Oczywiście w takiej sytuacji pozostaje jeszcze do wykorzystania możliwość wszczęcia procedury zwrotu VAT. Jednak to długotrwały proces.

Meritum, nie formalności

Takie podejście budziło wiele wątpliwości i nie znalazło pełnego uznania wśród specjalistów. W wyroku WSA w Warszawie z 22 lutego 2010 r. (III SA/Wa 1120/09) sąd wskazał wprost, że brak rejestracji dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych nie stoi na przeszkodzie, aby uznać dostawę towarów za WDT u sprzedawcy i WNT u nabywcy. Zdaniem sądu posługiwanie się krajowym NIP bez prefiksu PL w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych jest wystarczające. Dla zastosowania preferencyjnej stawki VAT istotne jest spełnienie przesłanek merytorycznych, nawet jeśli podatnik nie dopełnił wymogów formalnych.

Brak rejestracji VAT UE nie wyklucza odliczenia podatku naliczonego. Ustawa o VAT nie wymaga do tego rejestracji podatnika jako podatnika VAT UE.

W ten sposób WSA rozstrzygnął o prymacie przesłanek merytorycznych nad formalnymi i przyznał przedsiębiorcom przeprowadzającym transakcje wewnątrzwspólnotowe, ale niezarejestrowanym na potrzeby takich transakcji, prawo do korzystania ze stawki VAT zero proc.

Zasada neutralności

Stanowisko to zostało potwierdzone m.in. przez orzeczenie NSA z 24 marca 2011 r. (I FSK 1579/10). NSA przywołał stanowisko WSA i powołując się na liczne orzeczenia ETS, stwierdził, że w świetle zawartej w nich argumentacji warunki stosowania zwolnienia podatkowego przy WDT (w Polsce stawki zero proc.) określa ustawodawstwo wewnętrzne państw Wspólnoty. Warunki te nie mogą jednak wykraczać poza to, co jest niezbędne dla zapewnienia prawidłowego poboru podatku. W szczególności nie mogą naruszać zasady neutralności podatkowej, zwłaszcza gdy realizacja WDT jest bezsporna.

Uwaga! Podatnicy niezarejestrowani do VAT UE nie mają obowiązku wypełniania informacji podsumowującej.

To wykroczenie

Jednak mimo korzystnego orzeczenia WSA i wynikających z niego korzyści na gruncie podatku od towarów i usług należy pamiętać, że brak rejestracji VAT UE ma również swoje negatywne konsekwencje. Zgodnie z art. 81 kodeksu karnego skarbowego brak tej rejestracji jest wykroczeniem zagrożonym karą grzywny.

Kamil Grzywka, aplikant adwokacki w departamencie prawa podatkowego FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz
Źródło: Rzeczpospolita