Unijna odpowiedź na rosyjskie zakazy bez VAT

Adwokat Karol Szelągowski komentuje wyrok WSA w Warszawie z 28.10.2020 r. dotyczący opodatkowania podatkiem VAT dotacji z UE. 

Producent owoców po wprowadzeniu embarga na produkty z UE, żeby skorzystać z wsparcia wycofał je z rynku i przekazał nieodpłatnie ściśle określonym podmiotom, nie dokonuje żadnej czynności opodatkowanej.

Spór w sprawie zaczął się po tym jak fiskus odmówił podatnikowi stwierdzenia nadpłaty w VAT za wrzesień 2016 r., sierpień 2017 r. i wrzesień 2018r.

Mężczyzna był producentem owoców. We wnioskach o nadpłatę wskazał, że w latach 2016–2018 dokonywał przekazania owoców do uprawnionych podmiotów m.in. Związku Stowarzyszeń Banku Żywności, Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Producent tłumaczył, że miało to związek z wprowadzonym od 1 sierpnia 2014 r. przez Federację Rosyjską zakazem przywozu niektórych owoców i warzyw z Unii Europejskiej i unijnym wsparciem, które otrzymał trzykrotnie za pośrednictwem Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Uważał jednak, że pierwotnie niepotrzebnie rozliczył z tego tytułu VAT, dlatego chciał, żeby fiskus go oddał.

Urzędnicy jednak uważali, że w przypadku producenta nie można mówić ani o nadpłacie ani nienależnie zapłaconym podatku. W istocie bowiem dokonał odpłatnej dostawy, za którą wynagrodzeniem jest dopłata przekazana przez Unię Europejską w ramach pomocy za pośrednictwem agencji. W ich ocenie podatnik, dokonując przekazania owoców na rzecz uprawnionych podmiotów dokonał odpłatnej dostawy towarów, za którą zapłatą było wsparcie stanowiące opodatkowaną dotację, subwencję z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Fiskus podkreślił ponadto, że odpłatny charakter przekazania owoców jednostce uprawnionej do bezpłatnej dystrybucji powoduje, iż przekazujący owoce podatnik nie może korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT.

Fiskus nie zgadzał się z taką oceną jego sytuacji. Zaskarżył odmowę nadpłaty i wygrał. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zauważył, że skarżący w pierwotnych deklaracjach wykazywał kwotę wsparcia otrzymaną w związku z rosyjskim embargiem. Wsparcie było otrzymywane m.in. na podstawie unijnego ustalającego tymczasowe nadzwyczajne środki wsparcia producentów niektórych owoców i warzyw.

Sąd zgodził się, że zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania, zasadniczo jest wszystko, co stanowi zapłatę, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Odwołując się jednak do orzecznictwa unijnego WSA zauważył, że dla oceny, czy dotacja jest elementem istotnym wpływającym na włączenie jej do podstawy opodatkowania, kluczowe jest stwierdzenie, czy jest przekazywana w celu sfinansowania dostawy konkretnych towarów lub świadczenia konkretnych usług. Tylko bowiem w takiej sytuacji można uznać, że stanowią one element wynagrodzenia.

Opodatkowaniu podlegają bowiem jedynie dotacje do ceny sprzedaży (u dostawcy towaru lub usługi).

Skarżący otrzymał wsparcie z uwagi na dokonanie operacji wycofania jabłek z rynku w celu ich bezpłatnej dystrybucji, wypełniając warunki przewidziane przepisami. Wyprodukowane w swoim gospodarstwie rolnym owoce, po ich posortowaniu, opakowaniu, własnym transportem dostarczył do uprawnionych jednostek, bez pobierania od nich zapłaty.

W ocenie WSA w sprawie nie zostało wykazane, że przekazanie towarów uprawnionym nastąpiło w zamian za przekazaną kwotę wsparcia, która stanowi wynagrodzenie. Otrzymanie wsparcia zostało bowiem uwarunkowane wycofaniem owoców w celu bezpłatnej dystrybucji i nieodpłatnym ich przekazaniem wskazanym w specjalnym rejestrze.

Skoro wsparcie, udzielane jest na skutek wycofania produktów z rynku i to w celu przekazania ich nieodpłatnie ściśle określonym podmiotom, to nie ma żadnych podstaw do uznania, że dokonywane było w celu sfinansowania konkretnej czynności opodatkowanej. A tylko w takiej sytuacji można byłoby uznać, że ma ono bezpośredni wpływ na cenę i stanowiło element wynagrodzenia. To, że wysokość wsparcia obliczana jest w zależności od ilości owoców i odległości - w odniesieniu do kosztów transportu - w żaden sposób nie może podważyć tej oceny.

Aleksandra Tarka

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 28 października 2020 r.
Sygnatura akt: VIII SA/Wa 211/20

KOMENTARZ EKSPERTA
Karol Szelągowski, doradca podatkowy i adwokat w FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz Sp.k.

Wyrok WSA w Warszawie jest istotny dla kwestii udzielanych przez władze publiczne świadczeń o charakterze rekompensującym poniesione wydatki. Stanowi zarazem kontynuację orzecznictwa NSA w tym zakresie.

Z tego wyroku oraz z przywołanego w nim orzecznictwa NSA wynika, że do podstawy opodatkowania podatkiem VAT zaliczają się takie dotacje, które bezpośrednio wpływają na cenę sprzedaży, a nie dotacje mające na celu wyłącznie pokrycie kosztów poniesionych przez dany podmiot.

Na bezpośredni związek dotacji z ceną sprzedaży jako warunku zaliczenia jej do podstawy opodatkowania wskazywał Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku w sprawie ASBL (C-184/00). W wyroku tym TSUE wskazał, że konieczna jest weryfikacja, czy przyznane środki dotyczą ogółu poniesionych kosztów, czy też wypłata środków powiązana jest z określoną czynnością. W podobnym duchu wypowiedział się TSUE w wyroku w sprawie Keeping Newcastle Warm Limited (C-353/00).

W stanie faktycznym, na tle, którego zapadł wyrok WSA w Warszawie, nie sposób uznać, że środki wypłacane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa są powiązane z określonymi czynnościami. Są to bowiem środki wypłacane jako forma rekompensaty poniesionych kosztów. Jest to dopłata do ceny zakupu, a nie do ceny sprzedaży. Wypłata ta następuje pod pewnymi warunkami, którymi są wycofanie towarów z rynku oraz nieodpłatne przekazanie określonym podmiotom. Służy ona pokryciu kosztów tego nieodpłatnego przekazania. Taki sposób określenia wypłacanej kwoty rekompensaty nie daje podstaw do uznania, by przekazanie towarów nastąpiło w zamian za otrzymaną należność, skoro jednym z koniecznych warunków uzyskania tego wsparcia było nieodpłatne przekazanie tych produktów. Sąd zatem słusznie uznał, że wypłaty dokonywane przez ARiMR nie zwiększają podstawy opodatkowania podatkiem VAT.

Wyrok WSA w Warszawie może mieć znaczenie w innych sprawach, w których państwo rekompensuje podmiotom gospodarczym poniesione koszty w związku z zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności.

Źródło: Rzeczpospolita