Prawo pracy przewiduje generalną zasadę swobody wypowiadania umów o pracę na czas nieokreślony. Zasada ta doznaje jednak ograniczeń. Mamy więc powszechną ochronę przed wypowiedzeniami, obejmującą ogół pracujących, która polega głównie na tym, że pracodawca wypowiedzenie musi uzasadnić, a przyczyny podane w uzasadnieniu muszą być konkretne, realne i sprawdzalne. Przyczyny te również podlegają kontroli sądowej, w razie gdy pracownik odwoła się do sądu pracy twierdząc, że wypowiedzenie było nieuzasadnione (art. 45 kp). Ochronną funkcję spełnia też konieczność skonsultowania zamiaru wypowiedzenia z reprezentującą pracownika zakładową organizacją związkową (art. 38 kp).Natomiast szczególna ochrona przed wypowiedzeniem dotyczy pracowników znajdujących w określonej sytuacji bądź pełniących określone funkcje społeczne. I tak pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę: pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego (60/65 lat, choć obecnie wiek ten będzie ulegał stopniowemu wydłużaniu do 67 lat), jeżeli okres zatrudnienia umożliwia prawcownikowi uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku; pracownikowi na urlopie lub zwolnieniu lekarskim, czy też innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy (chyba że upłynął okres uprawniający do rozwiązania bez wypowiedzenia); pracownicy w ciąży, pracownicy na urlopie macierzyńskim, na urlopie wychowawczym, a także uprawnionej do urlopu wychowawczego, ale pracującej w obniżonym wymiarze czasu pracy (przez 12 miesięcy). Szczególnej ochronie podlegają też działacze związkowi (ustawa o związkach zawodowych), członkowie rad pracowników powoływanych w trybie ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji, społeczni inspektorowie pracy.
Omówiona ochrona szczególna doznaje jednak ograniczeń np. w związku z tzw. ustawą o zwolnieniach grupowych. Natomiast w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy większość przepisów ochronnych w ogóle nie znajdzie zastosowania.
*Jolanta Zarzecka-Sawicka, radca prawny, kancelaria FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz
źródło: Gazeta Praca