W okresie zawieszenia przedsiębiorca może kontynuować negocjacje i podejmować czynności mające na celu zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Dozwolone jest przyjmowanie należności powstałych przed datą zawieszenia oraz wysprzedaż własnych środków trwałych i wyposażenia. Przedsiębiorca może też uczestniczyć w postępowaniach sądowych, podatkowych i administracyjnych związanych z zawieszoną działalnością oraz wywiązywać się z ustawowych obowiązków. Należy jedynie pamiętać, że w okresie zawieszenia działalności gospodarczej niedozwolone jest osiąganie przychodów na skutek wykonywania czynności wchodzących w jej zakres (w tym na podstawie umowy-zlecenia lub o dzieło).
Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej może być oznaczony w dniach, miesiącach albo miesiącach i dniach. Zawieszenie nie może trwać dłużej niż 24 miesiące. Minimalny okres zawieszenia to 30 dni, chyba że dokonujemy zawieszenia na luty - wtedy może ono trwać 28 lub 29 dni.
Z jakich obowiązków są zwolnieni przedsiębiorcy, którzy zawiesili działalność?
Dla przedsiębiorcy możliwość ta łączy się przede wszystkim z brakiem konieczności opłacania zaliczek na podatek dochodowy. Dotyczy to także podatników, którzy odprowadzają je w formie uproszczonej lub kwartalnie. Jednocześnie zawieszenie działalności gospodarczej nie zwalnia z innych obowiązków, w szczególności z obowiązku prowadzenia księgi przychodów i rozchodów oraz rozliczenia podatku w zeznaniu rocznym i jego uregulowania w ustawowym terminie.
Ustawodawca przewidział również zwolnienie z obowiązku składania deklaracji VAT za pełne okresy rozliczeniowe, na czas których przedsiębiorca zawiesił swoją działalność. Nie dotyczy to jednak podatników dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów oraz podatników opodatkowanych z tytułu importu usług, nabycia towarów lub innych czynności podlegających opodatkowaniu. W okresie zawieszenia działalności istnieje nadal prawo i obowiązek składania korekt deklaracji VAT.
Ponadto zawieszenie działalności powoduje tymczasowe wygaśnięcie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Przedsiębiorca nie musi opłacać składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe, natomiast składki na ubezpieczenie zdrowotne, emerytalne i rentowe są dobrowolne i ich uiszczanie uzależnione jest od wyboru dokonanego przez przedsiębiorcę. Warto bowiem pamiętać, że po upływie 30 dni od uiszczenia ostatniej składki na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorca traci prawo do świadczeń zdrowotnych, a okres zawieszenia działalności w zasadzie nie będzie się wliczał do lat pracy uprawniających do otrzymania emerytury.
Pomimo podnoszonych przez przedsiębiorców głosów, zawieszenie działalności nadal nie wpływa na obniżenie stawek podatku od nieruchomości związanych z wykorzystywanymi przez przedsiębiorcę gruntami, budynkami i budowlami.
Jakie podmioty mogą skorzystać z tej procedury?
Ustawodawca przewidział, że zawiesić działalność może jedynie przedsiębiorca, który nie zatrudnia pracowników.
Mówiąc o przedsiębiorcach, ustawodawca miał na myśli zarówno osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, jak i spółki osobowe, którym ustawa nadała zdolność prawną (spółka jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna) oraz spółki kapitałowe (spółka akcyjna lub spółka z ograniczoną odpowiedzialnością). Podobne zasady obowiązują w spółkach cywilnych, gdzie zawieszenie działalności gospodarczej jest skuteczne wyłącznie w sytuacji, gdy zostanie dokonane przez wszystkich wspólników.
A jeśli przedsiębiorca spłaca kredyt, który zaciągnął na firmę, to czy wpłata kolejnych rat pozbawia prawa do takich udogodnień?
Bynajmniej, spłata kredytu w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej nie wpływa na ważność instytucji zawieszenia. Nie spowoduje zatem konieczności uiszczania podatków i składek za wskazany okres.
W okresie zawieszenia przedsiębiorca ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów oraz ma obowiązek regulować zobowiązania, które powstały przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej. Do takich zobowiązań należą raty i odsetki od kredytów zaciągniętych na cele prowadzenia działalności gospodarczej.
Od 2 czerwca 2011 r. podatnicy uzyskali kolejne udogodnienia, wynikające z nowelizacji ustawy o rachunkowości. Jakie to udogodnienia i jakie warunki muszą być spełnione, aby z nich skorzystać?
Od tego dnia w przypadku zawieszenia działalności na okres przekraczający rok obrotowy w zasadzie możliwe jest niezamykanie ksiąg rachunkowych i kontynuowanie roku obrachunkowego. W praktyce oznacza to zwolnienie z obowiązku sporządzenia sprawozdania finansowego, ewentualnego poddania go badaniu biegłego rewidenta, złożenia w sądzie rejestrowym i opublikowania w Monitorze Polskim B oraz sporządzania i udostępniania sprawozdania z działalności spółki. Jednocześnie, poprzez zmiany w kodeksie spó-łek handlowych, zrezygnowano z obowiązku zwoływania zwyczajnego zgromadzenia wspólników za rok, w którym działalność spółki była zawieszona i nie doszło do zamknięcia ksiąg rachunkowych.
Należy jednak wziąć pod uwagę, że skorzystanie z powyższych udogodnień wymaga spełnienia dodatkowych warunków - okres zawieszenia musi trwać cały rok obrotowy, a ponadto w okresie zawieszenia nie można dokonywać odpisów amortyzacyjnych i umorzeniowych oraz nie może dojść do wystąpienia innych zdarzeń o charakterze majątkowym lub finansowym. Zatem, mimo że ponoszenie kosztów w okresie zawieszenia działalności stanowi obowiązek przedsiębiorcy, ewidencja tych kosztów w księgach rachunkowych uniemożliwi skorzystanie z najnowszego udogodnienia.
Z obowiązków wynikających z ustawy o rachunkowości zwolnione będą zatem podmioty, które nie wykonują żadnych operacji gospodarczych. Ponadto prawo do zwolnienia z obowiązków rachunkowych nie dotyczy emitentów papierów wartościowych.
Przewidziana w przepisach możliwość ucieszy zatem przede wszystkim podmioty obracające tzw. spółkami z półki, czyli zamrożonymi spółkami gotowymi do natychmiastowego podjęcia działalności.
A gdy spółka przed zawieszeniem prowadziła księgi rachunkowe, to czy po przynajmniej rocznym zawieszeniu działalności ma powrócić do podatkowej księgi przychodów i rozchodów aż do przekroczenia limitu dla ksiąg rachunkowych (przychody powyżej 1 200 000 euro)?
Co do zasady taka spółka może powrócić do PKPiR, z tym że z uwagi na przewidywaną skalę obrotów i kontynuację rozliczeń może jej się to nie opłacać. Zgodnie z przepisami obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych ustalany jest na podstawie wysokości osiągniętych w roku podatkowym przychodów. Ustawodawca nie wprowadził żadnych szczególnych regulacji w tym zakresie. Dodatkowo zasadą pozostaje, że przedsiębiorca ma obowiązek sporządzić deklarację roczną za okres zawieszenia działalności i wykazać w niej wysokość przychodów i kosztów ich uzyskania. Wynikająca z tej deklaracji kwota przychodów (co do zasady równa zero) będzie miarodajna dla ustalenia tego obowiązku.
Jednocześnie zarówno ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i ustawa o rachunkowości wskazują, że można zdecydować się na prowadzenie ksiąg rachunkowych nawet w przypadku nieprzekroczenia ustawowego limitu. W takim przypadku należy jedynie powiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego.
Czy od lipca bieżącego roku coś się zmieniło w tym zakresie?
Dla jednoosobowych przedsiębiorców najistotniejszą zmianą jest możliwość zawieszenia działalności przy użyciu zintegrowanego wniosku CEIDG-1 - osobiście lub przez stronę internetową https://prod.ceidg.gov.pl/. Dniem zawieszenia działalności gospodarczej może być już dzień złożenia wniosku.
Od początku lipca wprowadzono również zasadę, że okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej może być oznaczony w dniach, miesiącach albo miesiącach i dniach. Dzięki temu instytucja zawieszenia może się bardziej dopasować do potrzeb przedsiębiorców.
Ponadto doprecyzowano zasady zawieszania działalności gospodarczej przez przedsiębiorców prowadzących działalność w kilku spółkach cywilnych lub w różnych formach. Obecnie możliwe jest zawieszenie działalności w jednej lub w kilku wybranych spółkach lub formach prawnych. Konieczne jest jednak bezzwłoczne poinformowanie właściwego naczelnika urzędu o zmianach w zakresie opodatkowania.
Fot. Archiwum
Marta Ignasiak doradca podatkowy w Kancelarii FKA Furtek Komosa Aleksandrowicz
ROZMAWIAŁA EWA CIECHANOWSKA